بیماریهای پوستی در تشخیص افتراقی با عفونتهای قارچی سطحی
دکتر محمد قهری – آزمایشگاه تشخیص طبی رسالت
آکانتوز نیگریکانس در مقابل اریتراسما
آکانتوز نیگریکانس نوعی افزایش ضخامت و هیپرپیگمانتاسیون مخملی در نواحی فلکسور پوست است. شایع‌ترین بیماریهای همراه با آن دیابت و چاقی هستند. مواردی که با شیوع کمتری با این ضایعه همراه هستند عبارت از سایر اختلالات اندوکرین، داروها و بدخیمی‌های پنهان می‌باشند.
بیماران معمولا از ظاهر کثیف و بدون علامت این ضایعه در چینهای پوستی شکایت می‌کنند و اظهار می‌کنند که با شستشوی شدید هم نمی‌توانند آن را از بین ببرند. در مواردی که این ضایعه با دیابت و چاقی همراه است معمولا شروع آن تدریجی است. آکانتوز نیگریکانس در صورتیکه با بدخیمی مرتبط باشد سریع‌تر و به شکل ناگهانی ظاهر میشود. تلاش برای پاک کردن یا از بین بردن این تغییرات پوستی بی‌فایده است. ممکن است سابقه‌ی خانوادگی از این بثورات وجود داشته باشد.
آکانتوز نیگریکانس می‌تواند به دلیل مصرف داروهائی نظیر استروژن‌ها و نیکوتینیک اسید ایجاد شود. سایر اختلالات غدد درون‌ریز نظیر تومورهای غده پینه‌آل، از علل احتمالی این ضایعه هستند. این بثورات معمولا بدون علامت است و به درمان نیاز ندارد. کم کردن ضخامت این ضایعات در نواحی که دچار خیس خوردگی و ماسیدگی می‌شوند ممکن است بوی بد آنها را کاهش دهد و موجبات راحتی بیشتری برای بیمار فراهم کند.
در صورت بروز ناگهانی و گسترده‌ی آکانتوز نیگریکانس باید بیمار را از نظر بدخیمی‌های داخلی نظیر آدنوکارسینوم معده و یا مصرف داروهای جدید مثل نیکوتینیک اسید ارزیابی نمود. بدخیمی‌های روده‌ی کوچک و بزرگ، تخمدانها، ریه، پستان و پروستات را نیز باید در نظر داشت. در این فرم غالبا درگیری وسیع‌تر پوستی مشاهده میشود.
یافته‌های پوستی
افزایش ضخامت پوست به شکل متقارن و به رنگ قهوه‌ای و مخملی نرم مشاهده میشود. سطح این ضایعه ناهموار، زگیلی، یا پاپیلوماتو است. شایع‌ترین نواحی مبتلا، زیربغل و گردن است. چینهای کشاله‌ی ران، خط کمربند، پشت انگشتان، ناف، دهان، ماهک (آرئول) پستانها و پشت انگشتان دست نیز ممکن است درگیر شوند. شدت این درگیری از خفیف تا گسترده متغیر است. ضایعات آکانتوز نیگریکانس معمولا بدون علامت است.
آکانتوز نیگریکانس یکی از نشانگرهای جلدی وجود مقاومت به انسولین در بافتها است. در بیمارانی که به دیابت مبتلا نیستند سطح انسولین در گردش بالا است و یا پاسخ به انسولین برونزاد مختل شده است. در زنان چاق، پرمو (هیرسوت)، هیپرآندروژنیک یا مقاوم به انسولین، فرج بطور شایعی درگیر میشود.
یافته‌های آزمایشگاهی
سطح گلوکز پلاسما ممکن است افزایش یافته باشد. مطالعات دیگر بطور معمول انجام نمی‌شوند. سطح انسولین در گردش نیز بالا است و پاسخ‌دهی به انسولین برونزاد مختل شده است. در آزمایش با لامپ وود فلورسانسی مشابه به آنچه که در اریتراسما (فلورسانس قرمز مرجانی) دیده میشود وجود ندارد.
Acanthosis nigricans
Acanthosis nigricans
Acanthosis nigricans
ضایعات اریتراسما معمولا در نواحی فلکسور بدن نظیر زیر بغل، کشاله‌ی ران و بین انگشتان پا و غالبا به رنگ قهوه‌ای یا قرمز مسی دیده میشود. در اثر تراشیدن بکمک اسکالپل شوره‌های ظریفی جمع‌آوری میشود که پس از تهیه گسترش مناسب و رنگ‌آمیزی با بلودومتیلن عناصر فیلامنتوس باکتریال قابل مشاهده خواهد بود. علاوه بر این همانطور که ذکر شد در آزمایش با چراغ وود ضایعات اریتراسما فلورسانس قرمز مرجانی از خود نشان می‌دهند.
Erythrasma
Erythrasma
پیتریازیس آلبا در مقابل پیتریازیس ورسیکالر
تظاهرات پوستی پیتریازیس آلبا بصورت لکه‌های بدون علامت، هیپوپیگمانته، کمی برآمده، ظریف و پوسته دهنده با کناره‌های غیرواضح که نوعا روی قسمتهای طرفی گونه‌ها دیده می‌شوند. پیتریازیس آلبا قسمتهای طرفی گونه‌ها، قسمت طرفی فوقانی بازوها و ران‌ها را درگیر میکند. این بیماری اکثرا در کودکان خردسال رخ می‌دهد و معمولا تا اوایل بزرگسالی برطرف میشود. پیتریازیس آلبا بدون علامت است و کودکان و نوجوانان معمولا مبتلا می‌شوند. هیچ سابقه‌ای از بثورات، تروما، یا التهاب قبلی وجود ندارد. افراد مبتلا غالبا دچار آتوپی هستند. فقدان رنگدانه غالبا در افرادی که پوست تیره‌تری دارند واضح‌تر و ناراحت کننده‌تر است.
یافته‌های پوستی
ماکولهای سفید رنگ و دایره‌ای شکل تا بیضی و با اندازه‌های مختلف دیده می‌شوند و قطر آنها عموما بین 2 تا 4 سانتیمتر است. در مشاهده‌ی دقیق و از نزدیک ممکن است پوسته‌های ظریف سطحی دیده شوند. شایع‌ترین محل ضایعات روی سطوح طرفی گونه‌ها، سطح طرفی فوقانی بازوها و ران‌ها است. این ضایعات در فصل تابستان و در پوستهای تیره نمایان‌تر است، چون پوست مبتلا برنزه نمی‌شود. پیتریازیس آلبا و تینه‌آ ورسیکالر هر دو پوسته‌های ظریفی دارند.
یافته‌های آزمایشگاهی
نتیجه‌ی بررسی با هیدروکسید پتاسیم بر روی پوسته‌های ظریف مربوط به این بیماری منفی است در صورتیکه در تینه‌آ ورسیکالر دسته‌هائی از سلولهای جوانه زننده و هایفی‌ها مشاهده می‌شوند.
تشخیص‌های افتراقی
درماتیت اگزمائی، تینه‌آ ورسیکالر (که بندرت صورت را درگیر میکند)، ویتیلیگو (ویتیلیگو حدود واضح‌تری دارد، اغلب روی مفاصل دیده میشود، لکه‌های آن متقارن و وسیع‌تر است)، لکودرمای شیمیائی.
Pityriasis alba
Pityriasis alba
Pityriasis alba
درمان
با توجه به اینکه این مشکل خوش‌خیم است و خودبخود برطرف میشود، معمولا هیچگونه درمانی توصیه نمی‌شود. باید به بیمار اطمینان داد که فقدان رنگدانه دائمی نیست و هیپوپیگمانتاسیون معمولا بتدریج و با گذشت زمان برطرف میشود. استعمال کرم هیدروکورتیزون 1% برای مدت محدود مثلا برای چند هفته روی پوست مبتلا ممکن است به بیمارانی که از اختلال رنگدانه احساس ناراحتی زیادی می‌کنند مفید باشد. با فرارسیدن ماه‌های خشک، این پلاکهای هیپوپیگمانته‌ی سطحی، پوسته دهنده و ملتهب می‌شوند. اطمینان بخشی به بیمار بهترین و مطمئن‌ترین درمان است.
منابع مورد استفاده:
1- تشخیص و درمان بیماریهای پوست، تالیف توماس پی. هبیف، چاپ 2005.
2- Pinciples and Practice of Dermatology, W Mitchell Sams, Peter J Lynch, CHURCHILL LIVINGSTON, 1990.
پیتریازیس روزه در تشخیص افتراقی با “پیتریازیس ورسیکالر” و “تینه‌آ کورپوریس”
برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام