واژه ­شناسی واژگان ويژه­ ی دانش­های پزشکی، ريز سازواره ­شناسی (ميکرب­ شناسی) و زيست ­شناسی (1)

واژه ­شناسی واژگان ويژه­ ی دانش­های پزشکی، ريز سازواره­ شناسی (ميکرب­ شناسی) و زيست­ شناسی (1)

دکتر محمدرضا عابدی1، پيام بهزادی2، الهام بهزادی3، دکتر رضا رنجبر2

  • صاحب امتياز و مدير مسئول ماهنامه­ ی اخبار آزمايشگاهی
  • مرکز تحقیقات بيولوژی مولکولی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
  • فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ايران

 

شناخت دانش واژه­ شناسی برای هر مردمی و هر گروه دانش آموخته­ای بسيار سودمند و ارزشمند است. دانش واژه­ شناسی به ما کمک می­کند که همواره آگاهانه و درست از واژه­ ها بهره بگيريم و خواسته­ های خود و ديگران را به روشنی بفهمانيم و بفهميم. همچنين، بايستی دانست که دانش واژه ­شناسی به ما ياری می­دهد که از کاربرد ناآگاهانه ­ی (از حفظ کردن) واژه ­ها خودداری نموده و آنها را به آسانی ياد گرفته و تا پايان زندگی آنها را آگاهانه به ياد بسپاريم.

دانش واژه ­شناسی و دانش روند فرگشتی واژگان بويژه برای يادگيری واژگان ويژه­ ی هر دانش بسيار کارآمد می ­باشد. يادگيری واژه ­شناسی برای دانشجويان ويژگی بسيار ارزشمندی داشته و آنها را در يادگيری واژه­ های ويژه ­ی دانش آموزی خود بسيار ياری می­نمايد. هم­ اکنون بسياری از گروه­های آموزشی دانشگاهی در ايران، ماده ­ی آموزشی متون تخصصی را برای دانشجويان گذاشته­ اند که اگر اين ماده ­ی آموزشی در چارچوب درست دانشگاهی انجام گيرد دستاورد آن، پيشرفت آموزشی بسياری از دانشجويان در پيوند با ماده ­های آموزشی ديگر آنان همچون ترکيزه­ شناسی (باکتری ­شناسی)، قارچ­ شناسی، ريز سازواره­ شناسی (ميکرب­شناسی) خواهد بود؛ و از اين پس، دانشجويان و (اگرچه) برخی از استادان دانشگاه نيازی به کاربرد ناآگاهانه ­ی واژگان ويژه نخواهند داشت.

خوشبختانه تا به امروز، دو دفتر با چنين ساختاری (Word mapping in Biology, Medicine & Microbiology و Linguistica Scientifica) به ياری نويسندگان اين نوشتار نگاشته شده و دستاوردهای بسيار سودمندی را در پی داشته است.

از اين پس، در پيوند با دانش واژه ­شناسی ويژه ­ی دانش­های پزشکی، ريز سازواره­ شناسی و زيست ­شناسی گفتگوها و نوشته ­های بسياری خواهيم داشت که در هر شماره بخشی از آن به چاپ خواهد رسيد.

شايد يکی از سختی­های يادگيری واژگان ويژه برای دانشجويان دانشگاهی، بيگانه بودن آنها با چگونگی ساختار و بن­ مايه ­ی زبان نيرومند پارســـی است. در پشته ­ی ايران، هزاران سال است که مردمان ايرانی به گويش­ها و زبان­های گوناگون آريايي-ايرانی سخن می­گويند. زبان­هايي همچون پهلوی و پارسی امروزی از گـــروه زبان­های جاندار، نيرومند و کهن آريايي-ايرانی هستند که بن­ مايه و شالوده ­ی بسياری از واژگان آلمانی، انگليسی، فرانسه، لاتين و يونانی را پديد آورده ­اند. به ياد داشته باشيم که زبان­های هند و اروپايي نامی نادرست بر نام درست زبان­های ايرانی و اروپايي است. پس شالوده و پايه­ی بسياری از واژگان در زبان­های ايرانی-اروپايي از زبان­های آريايي-ايرانی گرفته شده است.

از اين­رو، اگر دانشجويان ايرانی زبان پارسی و ديگر گويش­ها و زبان­های آريايي-ايرانی را بخوبی بدانند و بر چگونگی ساختار و چند و چون اين زبان چيرگی و آگاهی فراوانی داشته باشند يادگيری واژگان ويژه برای آنها بسيار آسان خواهد بJJJود. با نگاه به آنچه آمد از اين پس به واژه ­شناسی واژگان پرکاربرد و کليدی در دانش­های پزشکی، ريز سازواره ­شناسی و زيست­ شناسی پرداخته خواهد شد.

A- : اين بند واژه (حرف) يکی از پرکاربردترين پيشوندهايي است که در دانش­های پزشکی و زيست ­شناسی بکار گرفته می­شود.

شالوده، پايه و بن­ مايه ­ی اين پيشوند برگرفته از زبان­های آريايي-ايرانی بوده که به زبان­های يونانی، لاتين و انگليسی هم راه يافته است. پيدايي اين بند واژه در آغاز بسياری از واژگان انگليسی به چم نشد و نبود است. مانند: Atypical, Asexual

اگرچه، اين بند واژه دارای چم­های ديگری همچون: در پی، در پی انجام کار، درون، روی بوده که کاربرد آن بيشتر در واژگان همگانی است. مانند: Asleep, Awake

Ab-: اين پيشوند هم از کارايي و کاربرد بالايي برخوردار می­باشد. از کاربرد آن می­توان در واژگانی همچون Abnormal نام برد.

An-: اين پيشوند يکی از پرکاربردترين پيشوندهايي است که در دانش­های پزشکی و زيست­ شناسی بکار گرفته می ­شود. پايه و بن ­مايه ­ی آن برگرفته از زبان­های آريايي-ايرانی است. پيدايي اين پيشوند در آغاز بسياری از واژگان انگليسی به چم نشد و نبود است. مانند: Anaerobe, Anhydride

ادامه دارد

سرچشمه­ ها

  1. Behzadi Payam, Behzadi Elham. Word mapping in Biology, Medicine & Microbiology, 1st Tehran, Persian Science & Research Publisher, 2012.
  2. Behzadi Payam, Behzadi Elham, Ranjbar Reza. Linguistica Scientifica, 1st Tehran, Persian Science & Research Publisher, 2013.
  3. http://www.thefreedictionary.com/ [internet; 2014.11.28]

4- جنيدی، فريدون، نامه پهلوانی، چاپ دوم، تهران، نشر بلخ، 1386

برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید

پاسخی قرار دهید

ایمیل شما هنوز ثبت نشده است.

slot gacor 2023