شرايط ساختمان‌هاي انبار مواد شيميايي خطرناك
امید مجدی، تسهیل‌گر سیستم آموزش در سازمان‌های تولیدی، خدماتی، آزمایشگاهی و مشاوره‌ای
با همکاری سرکار خانم خدیجه کوه‌کنی
پنجره‌ها:
پنجره‌های این قبیل اماكن باید دارای شرايط زیر باشد:
الف- در جهاتی كه خورشید می‌تابد دارای شیشه‌های تار باشد.
ب- به سهولت به طرف خارج باز شود.
ابزارآلات مورد استفاده:
- بايد از موادي تشكيل شده باشند كه جرقه ايجاد نكند.
- استعمال دخانيات در اين انبارها ممنوع است.
گرمايش در انبار:
- انبارها ترجيحاً نبايد گرم شوند، در صورت نياز (جلوگيري از يخ زدن مواد) از روش‌هاي غيرمستقيم مانند بخار آب و هواي گرم استفاده شود.
- مولد اين هواي گرم بايد خارج از انبار باشد.
- لوله‌هاي آب گرم نبايد مستقيماً با كالاي داخل انبار تماس داشته باشد و آن را گرم كند.
- استفاده از گرم‌كننده‌هاي تشعشعي، گازسوز و هرگونه وسيله شعله‌ساز در انبارها ممنوع است.
نگهداري مواد در خارج از انبار:
- فضاي خارجي كه به عنوان انبار انتخاب مي‌شود بايد مجهز به سقف مقاوم در برابر نور خورشيد و بارش باشد.
- آن دسته از موادي كه در MSDS آنها ذكر شده كه در اثر گرما تجزيه شيميايي مي‌شوند نبايد در محيط گرم بيرون انبار شوند (به خصوص در مناطق گرمسير).
- كف محل انبار بايد غيرقابل‌نفوذ و محصور باشد. آسفالت به‌هيچ‌وجه مناسب نیست، چراكه در مقابل بعضي حلال‌ها نرم مي‌شود.
- مناطق بايد به زه‌كشي مجهز باشند.
- بشكه‌هاي مقاوم در برابر تغييرات آب و هوايي را مي‌توان در خارج انبار كرد. به شرطي كه در برگه اطلاعات مواد آنها تأثير دما بر فعل و انفعالات شيميايي آنها ذكر نشده باشد.
- بشكه‌ها بايد عمودي، به شكل استوار و در رديف‌هاي با فاصله جهت كنترل آتش قرار بگيرند.
- اگر آنها را افقي چيده باشند بايد محكم در جاي خود قرار گرفته باشند.
- سيلندرهاي گاز كلر مايع، گاز و مواد شديداً اشتعال‌پذير نبايد بيرون انبار شوند.
نگهداري مواد شيميايي خطرناك به تفکیک
نگهداري مواد شيميايي خطرناك:
- بعضي از مواد شيميايي خاصيت جذب اكسيژن دارند و به تدريج گرم مي‌شوند و خودبهخود آتش مي‌گيرند.
- تركيب برخي مواد شيميايي با يكديگر توليد ماده سومي مي‌كند كه ممكن است خودبهخود آتش بگيرد يا منفجر شود.
- برخي مواد شيميايي در صورت گرم شدن به تركيبات سمي كشنده‌اي تبديل مي‌شوند.
- بعضي مواد شيميايي خواص مختلف و خطرناكي دارند و ممكن است در تماس با اعضاي بدن يا اقلام ديگر مواد موجود در انبار، ساختمان و تجهيزات حمل‌و‌نقل در انبار، اثرات نامطلوبي برجاي گذارند.
- موادي كه داراي خطرات فوق‌العاده و زياد هستند بايد در انبارهاي جداگانه ويژه كه با سيستم‌هاي ايمني و حفاظتي خاصي مجهزند نگهداري شوند.
- مواد شيميايي خطرناك مانند مايعات قابل اشتعال (بنزين، الكل و … )، گازها، سيلندرهاي قابل اشتعال و موادي كه در معرض اشتعال خودبهخود هستند نبايد در همان محلي كه ساير كالاها انبار مي‌شوند، ذخيره و انبار گردند.
- بعضي مواد شيميايي نبايد در ظروف پلاستيكي براي مدت طولاني و در معرض تابش مستقيم نور آفتاب نگهداري و انبار شوند.
- مايعات قابل اشتعال در بشكه‌ها، قوطي‌ها يا ظروف خاص، و بطور مجزا و جداگانه، و يا در محوطه و ساختماني كه براي اين منظور ساخته شده‌اند، انبار مي‌شوند. لازم است كليه بشكه‌ها، قوطي‌ها يا ظروف محتوي مواد شيميايي داراي نام و علامت حفاظتي مربوطه باشند.
- به منظور از بين بردن احتمال خطر الكتريسيته ساكن بايد از سيم اتصال به زمين استفاده شود. در بعضي انبارهاي مواد شيميايي قابل اشتعال و انفجار بويژه در انبارهاي مهمات در ارتش در مواردي از برق معمولي استفاده نمي‌شود و براي روشنايي محيط، باطري استفاده مي‌شود.
اسيدها:
- اين مواد را در طبقه‌هاي پاييني و يا محفظه‌هاي مخصوص اسيد نگه داريد.
- اسيدهاي اكسيدكننده را از اسيدهاي آلي، مواد آتش‌گير و تحريك‌پذير دور نگه داريد.
- از حامل بطري‌ها براي انتقال بطري‌هاي اسيد استفاده كنيد.
- از توپي‌هاي (spill) كنترلي استفاده كنيد كه اسيد را جذب و خنثي كند.
مواد سوزش‌آور (caustics):
- اين مواد را در طبقه‌هاي پاييني و يا محفظه‌هاي مخصوص اين مواد نگه داريد.
- اين مواد بايد دور از اسيدها نگهداري شوند.
- از حامل بطري‌ها براي انتقال بطري‌ها استفاده كنيد.
- از توپي‌هاي (spill) كنترلي استفاده كنيد كه مواد سوزش‌آور را جذب و خنثي كند.
مواد آتش‌گير:
- مقادير بيش از 4 ليتر رادر محفظه‌هاي ايمن موجود انبار كنيد.
- در كابين‌هاي مخصوص مواد آتش‌گير انبار شوند.
- از شعله، گرما دور نگه داشته شوند (تجهيزات گرم، پنجره‌هاي رو به آفتاب)
- وسايل خاموش‌كننده هميشه آماده و در دسترس باشد.
- اگر لازم است مواد در محل خنك انبار شوند فقط از يخچال‌هاي استاندارد آزمايشگاهي كه تجهيزات الكتريكي آنها بيرون از انبار نصب شده استفاده كنيد. يا آنها را در يخ نگه داريد.
- هرگز از اتاق‌هاي سرد استفاده نكنيد. اكثر اين اتاق‌ها به آب‌پاش مجهز نيستند و هواي ثابت در آنها جريان دارد كه خود مي‌تواند باعث ايجاد سطح خطرناكي از فيوم‌هاي آتش‌گير شود.
مواد شيميايي حساس به آب:
اين مواد به شدت با آب واكنش نشان مي‌دهند و در نهايت آتش‌سوزي، ايجاد گاز سمي و ديگر پيامدهاي خطرناك ايجاد مي‌شوند.
- در جاي خشك و خنك نگهداري شوند.
- در قفسه‌هاي بالايي سينك‌ها، وان‌هاي آب و هر منبع ديگر رطوبت نبايد نگهداري شوند.
- در زمان آتش‌سوزي نبايد از آب استفاده كرد.
- همانند دستورالعمل مواد خطرناك بايد دفع شوند.
مواد سرطان‌زا:
مواد شيميايي كه سرطان‌زايي آنها در انسان ثابت شده يا مشكوك به سرطان‌زايي هستند در اين رده قرار مي‌گيرند.
- محل‌هاي نگهداري اين مواد بايد توسط برچسب‌هاي مخصوص مواد سرطان‌زا علامت‌گذاري شوند.
- اقدامات لازم براي جلوگيري از مواجهه بايد انجام گيرد.
- طبق روش دفع مواد زايد خطرناك دفع شود.
مواد جهش‌زا يا تراتوژن:
مواد شيميايي كه احتمالا يا 100% جهش‌زايي آن در نسل بعد اثبات شده است.
- محل‌هاي نگهداري اين مواد بايد توسط برچسب‌هاي مخصوص مواد جهش‌زا علامت‌گذاري شوند.
- اقدامات لازم براي جلوگيري از مواجهه بايد انجام گيرد.
- طبق روش دفع مواد زايد خطرناك دفع شود.
دستورالعمل نگهداري مواد شيميايي
تعريف
مواد شيميایی: تركيباتي هستند با منشأ معدني يا آلي كه حداقل داراي يك عنصر شيميايي بوده و به اشكال مختلف اعم از گاز، بخار، مايع و جامد ديده می‌شوند و با توجه به راه ورود به بدن و طول تماس، سلامت و بهداشت محيط را به مخاطره مي‌اندازند.
سم: ماده‌اي است كه داراي منشأ بيولوژيكي يا شيميايي (معدني يا آلي) بوده و از راه‌هاي مختلف در مقادير معين و معمولاً جزيي باعث اختلال در فعل و انفعالات حياتي به طور موقت يا دائم مي‌گردد.
آنچه بايد در هنگام انبار كردن كالا داخل انبار مدنظر داشت:
- بين رديف‌هاي كالا بايد فضاي كافي جهت حركت ليفتراك‌ها موجود باشد.
- كف انبار با خط‌كشي‌ها و علائم واضح مسير تردد وسايل نقليه را مشخص كرده باشد.
- ارتفاع بسته‌هاي انبار شده نبايد بيش از 3 متر باشد.
- در هنگام چيدن كارتن‌هاي حاوي بطري بايد دقت كرد كه سر بطري‌ها به طرف بالا قرار گيرد.
- انبار بايد به نقشه‌اي دقيق مجهز باشد كه محل‌هاي خطرناك و نيز راه‌هاي ورود و خروج در آن مشخص شده باشد.
- اين نقشه بايد به اداره آتش‌نشاني و دفتر انبار فرستاده شود.
لباس كاركنان:
برای تمام افراد در داخل و یا حریم امكنه خطرناك:
- پوشیدن كفش‌هایی كه دارای میخ‌هایی از هر نوع آلیاژ آهن باشد ممنوع است.
- در بر كردن لباس‌هایی با تكمه و یا قلاب كمربند یا منضمات دیگر آهنی و یا فولادی ممنوع است.
- همراه داشتن چاقو، كلید یا لوازم دیگر آهنی ممنوع است.
ويژگي‌ها و شرايط خاص براي انبارهاي مواد شيميايي و سموم:
- از كشيدن سيگار و افروختن آتش و ايجاد شعله و جرقه در محيط انبار جداً خودداري گردد.
- در قفسه‌هاي مواد شيميایي، نصب برچسب‌هاي مشخص‌كننده الزامي است.
- بطري‌هاي مواد شيميايي مايع در قفسه‌هاي پايين و نزديك به كف انبار نگهداري شوند.
- كليه راهروها و مسيرهاي عبور و مرور بايد باز نگهداشته شوند و به‌هيچ‌وجه نبايد مواد را در مسير عبور و مرور قرار داد.
- ساختمان انباري كه در آن مواد آتش‌زا نگهداري مي‌شود، بايد بتوني و داراي ضخامت كافي باشد.
- در انبار بايد به سوي بيرون باز شود و بالاتر از كف زمين باشد تا از نشت مواد شيميايي ريخته شده در انبار به بيرون جلوگيري گردد.
کنترل کیفی در آزمایشگاه میکروب شناسی
برای دانلود فایل pdf بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام