بررسی میزان شیوع هیپرکلسترولمی

cholesterol
cholesterol

بررسی میزان شیوع هیپرکلسترولمی در شهر زنجان در سال 95-94 

مصطفی باقری1، عبدالرضا اوصالی2، مینا ژیانی3 

1-دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ارسنجان، گروه ژنتیک، ارسنجان، ایران.

2- کارشناسی ارشد ژنتیک، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه ژنتیک، زنجان، ایران.

3- دانشجوی کارشناسی ارشد بیوشیمی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، گروه بیوشیمی، زنجان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: کلسترول ماده ­ای از جنس چربی است که در تمام سلول‌های بدن وجود دارد. این ماده هم در بدن و هم از طریق غذا وارد بدن می‌شود و برای ساخت دیواره‌ی سلولی و برخی هورمون‌ها ضروری هست، بااین‌حال افزايش غیرطبیعی آن موجب بروز مشكلاتی ازجمله بیماری‌های قلبی و عروقی می‌گردد. هدف از این مطالعه بررسی میزان شیوع هیپرکلسترولمی در شهر زنجان در سال 95-94 هست.

روش بررسي: اين مطالعه توصيفي ـ تحليلي بر روي 22248 نفر که شامل 8055 مرد، 13962 زن و 231 کودک (دارای میانگین سنی مردان 48/84 سال، زنان 47/04 سال و کودکان 7/09 سال) بود، از طريق نمونه­ گيري خوشه ­اي و طبقه­ اي از افراد مراجعه‌کننده به آزمایشگاه تخصصی و پاتوبیولوژی بوعلی زنجان تا پایان سال 1394 انجام گرفت. در این مطالعه سطح کلسترول سرم افراد موردنظر توسط دستگاه اتوآنالایزر هیتاچی 717 و با روش فتومتریک اندازه‌گیری گردید. کلسترول خون بالاتر از mg/dl 200، هیپرکلسترولمی در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از کل افراد موردمطالعه 15984 نفر (71/84 درصد) دارای کلسترول نرمال بودند و 6264 نفر (28/16 درصد) نیز دارای کلسترول بالاتر از حد نرمال بودند. در این مطالعه از 213 کودک، تعداد 22 نفر (9/5 درصد)، از 8055 نفر مرد، تعداد 1983 نفر (24/61 درصد) و از 13962 نفر زن، تعداد 4259 نفر (30/50 درصد) سطح کلسترول بالایی داشتند.

نتیجه‌گیری: در این مطالعه ميزان شيوع هيپركلسترولمي به‌عنوان یک عامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبي و عروقي در شهر زنجان پایین بود، بااین‌حال با توجه به این موضوع که با افزایش سن میزان کلسترول خون از حد طبیعی بالاتر می­رود، آگاهی از افزایش‌دهنده، رعایت موارد احتیاطی و پیشگیری ضروری هست.

 واژگان کلیدی: هیپرکلسترولمی، بیماری‌های قلبي و عروقي، فتومتریک، پروبيوتيك.

 مقدمه

کلسترول، یکی از مولکول‌های زیستی و از دسته چربی‌ها (لیپیدها) است. این مولکول ۲۷ کربنه، ساختار چند حلقه‌ای دارد. نقش عمده آن استحکام و انعطاف بخشی به غشا سلول­ها است و همچنین ﺣﻔﻆ و اﻧﺴﺠﺎم ﺳﻠﻮﻟ­­ﻬﺎ، ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻤﺪه و ذﺧﻴﺮه اﻧﺮژي و ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ در ﺟﻬﺖ اداﻣﻪ ﺣﻴﺎت، ﺷﺮﻛﺖ در سنتز ﻫﻮرﻣﻮﻧ­ﻬﺎي استروئیدی و اﺳﻴﺪﻫﺎي ﺻﻔﺮاوي و ﺑﺴﻴﺎري از اﻋﻤﺎل دﻳﮕﺮ ﻧﺎم ﺑﺮد (1، 2). البته افزایش بیش‌ازحد کلسترول سبب بروز مشکلات جدی می­گردد که مهم­ترین آن بیماری­های قلبی و عروقی است. بیماری­های قلبی عروقی از مهم­ترین و قابل‌پیشگیری‌ترین عوامل مرگ‌ومیر جامعه­ی امروزی محسوب می­شوند و در اکثر دنیا شایع­ترین علت مرگ‌ومیر است. در ایران نیز اولین و شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر بیماری‌های قلب و عروق است (3).  بر طبق آمار بهشت‌زهرا تهران هرماه بین 900 تا 1200 نفر در شهر تهران به دلیل بیماري قلبی فوت می‌کنند (4). همچنین پژوهش‌های انجام‌شده در ایران، شیوع بیماری‌های قلبی عروقی را 32 درصد اعلام کرد (5). عوامل متعددی ازجمله دیابت قندی کنترل نشده، بیماری­های غده‌ی تیروئید، بیماری­های حاد و مزمن کلیه و عوامل پاتولوژی موجب کاهش سطح کلسترول در خون می­گردند (7-6). اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻄﺮ مرگ‌ومیر ﻧﺎﺷﻲ از بیماری‌های قلبی- عروقی ﺑﺎ ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ ﻫﻴﭙﺮﻛﻠﺴﺘﺮوﻟﻤﻲ ﺑﺪون اﻳﺠﺎد ﺿﺎﻳﻌﺎت آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوزي ﺑﺎ اﺳﺘﺮس اﻛﺴﻴﺪاﺗﻴﻮ ﻣﻲ­ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺪوﺗﻠﻴوم شریانچه‌ها در عروق مغزی ­گردد (9-8). مطالعات نشان داده است که با تعیین میزان کلسترول پلاسما در افراد جوان و بالغ جامعه می­توان میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی  طی 30 سال آینده را پیش‌بینی نمود (10). مطالعات صورت گرفته دراین‌باره نشان‌دهنده‌ی این است که عوامل متعددی ازجمله ورزش، استعمال دخانیات، سن، رژیم غذایی و نحوه‌ی زندگی با میانگین کلسترول سرم در ارتباط است (11). افزایش چربی و کلسترول در بین جمعیت‌ها شیوع نسبتاً بالایی دارد (12). باکتری‌های مولد اسیدلاکتیک، به‌ویژه لاكتوباسيلوس و بيفيدوباكتريوم، به‌طور عادي جزئي از دستگاه گوارش می‌باشند كه به دلیل اثرات مفيد آن‌ها بر سلامت، به‌عنوان پروبيوتيك مطرح می‌باشند (13) که یکی از فواید مهم این‌گونه باکتری‌ها کاهش سطوح کلسترول است. Sporry  و Mann در مطالعات خود نشان دادند که مصرف شير تخمير شده می‌تواند در کاهش غلظت کلسترول سرم (در قبيله آفريقايي Massai) مؤثر باشد (14).  بااین‌حال جهت تصدیق این موضوع باید مطالعات بسیاری صورت پذیرد.

ازآنجایی‌که تاکنون مطالعه­ای در استان زنجان بر روی سطح سرمی کلسترول افراد به عمل نیامده است این مطالعه ضمن بیان وضعیت کلسترول سرم افراد بالغ (زن و مرد) و کودکان در زمینه‌ی اقدامات پیشگیری‌کننده برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی مفید خواهد بود. بنا بر اهمیت موضوع درصدد برآمدیم که مطالعه‌ای را در رابطه با وضعیت کلسترول خون بر روی افراد مراجعه‌کننده به آزمایشگاه تخصصی و پاتوبیولوژی بوعلی شهر زنجان انجام دهیم.

روش بررسی

این مطالعه توصیفی ـ مقطعی در سال 1394 در شهر زنجان انجام شد. تحقیق بر روی افراد به‌ظاهر سالم مراجعه‌کننده به آزمایشگاه تخصصی و پاتوبیولوژی بوعلی زنجان انجام گرفت. انتخاب نمونه به‌صورت تصادفی ساده در دو گروه شاهد و بیمار انجام پذیرفت. قبل از انتخاب نمونه افراد مراجعه‌کننده پرسشنامه­ ای را تکمیل کردند تا نمونه ­ها ازنظر سن، جنس، سابقه ­ی بیماری‌هایی ازجمله سکته‌ی قلبی، بارداری و مصرف داروهایی خاص به‌ویژه داروهای ضدبارداری بررسی شدند و درنهایت افراد موردنظر انتخاب شدند، در این مطالعه افرادی که دارای بیماری متابولیک، دیابتیک و نیز افرادی که تحت نظر پزشک خود دارو مصرف می‌نمودند و تحت شیمی‌درمانی بودند، حذف گردیدند. درنهایت از کل افراد مراجعه‌کننده به آزمایشگاه تخصصی و پاتوبیولوژی بوعلی زنجان، 22248 نفر (8055 مرد و 13962 زن و 231 کودک) انتخاب شدند. مردان با میانگین سنی 48/84، زنان با میانگین سنی 47/04 و کودکان با میانگین سنی 7/09 بودند. تمام افراد مراجعه کننده 12 الی 14 ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه ناشتا بودند. نمونه­ گیری به‌وسیله‌ی سرنگ‌های یک‌بارمصرف به مقدار 5 سی‌سی در شرایط کاملاً استریل صورت گرفت. تعیین میزان کلسترول در نمونه­ های موردنظر پس از لخته شدن و انعقاد خون در دمای آزمایشگاه، در سانتریفیوژ شرکت هتیک[1] با سرعت 4000 دور در دقیقه به مدت 5 دقیقه سانتریفیوژ گردید تا سرم آن جدا شود. کلسترول تام سرم‌ها بعد از جداسازی بدون فریز کردن توسط دستگاه اتوآنالایزر هیتاچی 717[2] و با کیت‌های شرکت پارس آزمون مورد اندازه‌گیری قرار گرفت؛ که غلظت کلسترول در این روش برحسب میلی­گرم در دسی‌لیتر مشخص شد. قابل‌ذکر است که قبل از هرگونه اندازه­ گیری و شروع پروسه موردنظر تمام دستگاه­های مورداستفاده به‌صورت تخصصی و مکانیکی مورد ارزیابی و کالیبراسیون قرار گرفت و در حین کار با دستگاه‌ها هیچ­گونه پیام یا اخطاری مشاهده نگردید.

کلسترول سرم در «حالت طبیعی» و افراد سالم کمتر از mg/dl 200 و در حالت «هیپرکلسترولمی» بیشتر از  mg/dl 200 در نظر گرفته شد و نتایج بر این اساس اعلام شدند (17-16-15).

یافته‌ها

نتایج حاصل از این تحقیق در سه گروه هدف است که به‌طورکلی از 22،248 افراد موردمطالعه 15،984 نفر (71/84 درصد) دارای سطح سرمی کلسترول طبیعی بودند و 6،264 نفر (28/15 درصد) نیز دارای سطح سرمی کلسترول بالاتر از حد طبیعی بودند (جدول 1).  میزان شیوع هیپرکلسترولمی در مجموع در 28/15 درصد از افراد مشاهده گردید که در زنان، از 13962 زن موردمطالعه تعداد 4259 نفر (30/50 درصد) دچار هیپرکلسترولمی بودند که این مقدار بیشتر از گروه مردان و کودکان است. همچنین شیوع هیپرکلسترولمی در مردان، از 8055 مرد موردمطالعه تعداد 1983 نفر (24/61 درصد) ثبت شد و از 213 کودک موردمطالعه تعداد 22 نفر (9/05 درصد) نیز دارای کلسترول سرمی بیش‌ازحد نرمال بودند. میانگین سنی در زنان 47/04 و در مردان 48/84 و در کودکان7/09 سال بود (نمودار 1)؛ و میانگین کلسترول سرم در زنان 9/23 میلی‌گرم بر دسی لیتر بیشتر از مردان و 21/57 میلی‌گرم بر دسی لیتر بیشتر از کودکان است. همچنین مشاهده گردید که با افزایش سن میزان کلسترول نیز به‌طور قابل‌توجهی افزایش می­یابد (0.002=P). به‌این‌ترتیب که کلسترول سرم در افراد بین 30-20 سال 22.4 درصد کمتر از افراد بین 60-40 سال بود. (جدول 2)

 جدول 1: وضعیت کلسترول سرم و فراوانی افراد موردمطالعه

وضعیت کلسترول سرم

 طبیعی

فراوانی (درصد)

 هیپرکلسترولمی

فراوانی (درصد)

 مجموع

P. Value

فراوانی زنان

 9703 نفر

69/50 درصد

 4259 نفر

30/50 درصد

 13962 نفر

0.002

فراوانی مردان

 6072 نفر

75/39 درصد

 1983 نفر

24/61 درصد

 8055 نفر

0.002

فراوانی کودکان

 191 نفر

90/05 درصد

 22 نفر

9/05 درصد

 213 نفر

0.002
22230 نفر

 جدول شماره 2: خطر نسبی ابتلا به هیپرکلسترولمی

شاخص

 خطر نسبی

P. Value

گروه سنی 60-40

 (2.640-3.264)3.628 0.002
زنان (2.656-2.949) 2.268

0.002

نمودار 2: میانگین سنی افراد موردمطالعه

 بحث

در پژوهش حاضر 30/50 درصد زنان، 24/69 درصد مردان و 9/05 درصد کودکان سطح کلسترول بالاتر از 200 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر داشتند، به همین علت جزء افراد هیپرکلسترولمی پذیرفته شدند. این درصدها هرچند پایین می­باشند ولی باید موردتوجه قرار گیرند تا از بروز بیماری‌های مختلف پیشگیری به عمل آید. هیپرکلسترولمی حتی در مواردی که هنوز منجر به انسداد عروق قلبی نشده است ممکن است سبب بروز اختلال در اندوتلیوم آرتریول های مغزی گردد (9). در این مطالعه درصد زنان مبتلا به هیپرکلسترولمی از مردان و کودکان مبتلا بیشتر بود که می‌تواند به دلیل کاهش هورمون‌های استروژن در زنان بالای 40 سال باشد، زیرا با کاهش استروژن میزان کلسترول افزایش می­یابد (18).

طی مطالعه‌ای که حاج زاده و همکارانش (1385) انجام دادند و به بررسی شیوع هیپرکلسترومی در شهر مشهد پرداختند، 63 درصد زنان و 59 درصد مردان سطح کلسترول افزایش‌یافته داشتند، با توجه به این تحقیق نیز درصد هیپرکلسترولمی در زنان بیش از مردان بود که با نتیجه­ی پژوهش حاضر تطابق دارد، ولی با توجه به نتایج آنان شیوع هیپرکلسترولمی در شهر مشهد بیش از شهر زنجان است، درنتیجه باید بیشتر موردتوجه قرار گیرد. در هر دو مطالعه افراد در محدوده‌ی سنی مشابهی قرار داشتند (16).

در مطالعه‌ی دیگری وقاری و همکارانش (1388) به بررسی شیوع هیپرکلسترولمی در استان گلستان پرداختند. در مطالعه‌ی آنان نیز محدوده‌ی سنی افراد بالای 40 سال بود و میزان شیوع هیپرکلسترولمی در کل افراد موردبررسی حدود 50 درصد به دست آمد و میزان شیوع آن در زنان 12/07 درصد بیشتر از مردان بود که این بخش از نتیجه‌ی مطالعه­ ی آنان با مطالعه‌ی حاضر تطبیق دارد و زنان در هر دو مطالعه بیشتر از مردان درگیر هیپرکلسترولمی بودند، (19) ولی در کل شیوع هیپرکلسترولمی در استان گلستان نیز بیش از شهر زنجان بود. با توجه به مطالعات انجام‌شده افزایش میزان کلسترول خون با افزایش سن رابطه مستقیم دارد، در زنان نیز بعد از دوران یائسگی افزایش میزان کلسترول آن‌ها کاملاً محسوس است. مطالعه كريمي و همکاران (1388) در بوشهر و كندي و همکاران (2003) در گينه جديد ارتباط مستقيمي بين هيپركلسترولمي و سن مشاهده نمودند (22-21-20).

حال اگر این افزایش کلسترول  با کاهش فعالیت فیزیکی بدن، مصرف دخانیات، مصرف الکل، تغذیه‌ی پرچرب و ناصحیح و بسیاری از موارد خطرزای دیگر همراه باشد، احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و درنتیجه میزان مرگ‌ومیر چند برابر افزایش خواهد یافت (19).

مطالعات جان قرباني و همکاران (1388) در ايران نشان داد كه محل زندگي با تغييرات كلسترول خون همراه است. ولی در مطالعاتی توسط النعیم و همکارانش در عربستان هيپركلسترولمي در مناطق روستايي کمی بیشتر از مناطق شهرنشین گزارش شده است. بررسي ديگري در عربستان ميزان شيوع هيپركلسترولمي را در مناطق شهری 53/4 درصد و در مناطق روستایی 55/3 درصد نشان داده است (25-24-23). در این مطالعه شیوع هیپرکلسترولمی در زنان بیشتر از مردان بود که مطالعات مشابهی نیز در این باره انجام شده است و به نتایج یکسانی دست یافته اند (30-29-28-27-26).

در مطالعات در شهر­های دیگری ازجمله شهر تبریز، شیوع توسط اکبرزداه و همکارانش (1389) بررسی شد و میزان شیوع هیپرکلسترولمی در مجموع 11/93 درصد به دست آمد که این رقم کمتر از نتیجه­ ی حاصل در مطالعه­ ی حاضر ­است. در مطالعه­ ی آن‌ها شیوع هیپرکلسترولمی همانند مطالعه­ ی حاضر در زنان بیشتر از مردان بوده است. در تهران نیز نعمتی‌پور و همکارانش (1388) به بررسی شیوع کلسترول خون افزایش‌یافته پرداختند و در مجموع به این نتیجه رسیدند که 59/04 درصد از افراد مراجعه‌کننده دچار هیپرکلسترولمی هستند، ولی اختلاف آماری معناداری بین دو جنس ازنظر شیوع ملاحظه نکردند (19، 31).

در این مطالعه قومیت، میزان توده شکمی، رژیم غذایی افراد و میزان بروز بیماری‌های قلبی – عروقی در افراد موردمطالعه در نظر گرفته نشده است که از محدودیت‌های این تحقیق می‌باشند و در مطالعات بعدی باید موردتوجه قرار گیرد.

نتیجه‌گیری

با توجه به تحقیقاتی که انجام‌شده میزان کلسترول افزایش‌یافته در شهرهایی بسیاری از ایران و سایر مناطق جهان وجود دارد، بخصوص در زنان که در صورت در نظر گرفتن این موضوع و کنترل میزان فعالیت فیزیکی، مصرف مواد غذایی کم‌چرب، عدم مصرف دخانیات و الکل و بسیاری از این موارد، می‌توان میزان کلسترول خون را کنترل کرد و از بروز بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی و عروقی جلوگیری نمود. طی مطالعات صورت گرفته میزان شیوع هیپرکلسترولمی که به‌عنوان یک عامل ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است در شهر زنجان پایین‌تر از میانگین به‌دست‌آمده در مطالعات مشابه در مناطق مختلف کشور است. با توجه به این اطلاعات باید همچنان به برنامه­ های پیشگیری‌کننده در جهت افزایش هیپرکلسترولومی ادامه داده و تدابیر جدیدی نیز اتخاذ شود تا بتواند به‌صورت مؤثرتر و بیشتر از این شیوع جلوگیری کرد. بااین‌حال جهت بالا بردن دقت باید اندیس‌ها و معیارهای مختلفی ازجمله قومیت، شغل، فعالیت روزانه، میزان کالری دریافتی را نیز در افراد موردبررسی قرارداد که در مطالعات آینده می‌بایست در نظر گرفته شود.

تشکر و قدردانی

این مقاله حاصل پژوهش‌های صورت گرفته در آزمایشگاه پاتوبیولوژی بوعلی شهر زنجان است که بدین‌وسیله از آقای دکتر صدرالدین کلانتری سلطانیه مدیریت آزمایشگاه برای زحمات بی‌شائبه‌شان کمال تشکر و قدردانی به عمل می‌آید.

References:

 

  1. Rifkind BM. Clinical trials of reducing low density lipoprotein concentrations. Endocrinal Metabolic North Am. 1998; 27(3):585-895.

  1. D’Agostino RB, Grundy S, Sullivan LM, Wilson P. Validation of the Framingham coronary heart disease prediction scores: results of a multiple ethnic group’s investigation. JAMA. 2001; 286(2):180-7.

  1. Maghsod Nia Sh. Primary of medical care of elderly with colleague of universal health organization. Tehran. University of Scientific Welfare and Rehabilitation. 2007; 71. [Persian]

  1. Mehdinia M. New found in the prevention cardiovascular risk factors, abstracts article cardiovascular nursing, cardiovascular of international congress thirteenth, 2007; 173. [Persian]

  1. Sharifi rad Gh. Examination of relationship cardiovascular disease in elderly, Members of retired center in Esfahan with record of physical activity in middle age period 2007.Gonabad Mag. 2007;12(3):2-4. [Persian]

  1. Weidner G, Connor SL, Chesney MA, Burns JW, Connor WE, Matarazzo JD, et al. Sex differences in high density lipoprotein cholesterol among low- level alcohol consumers. Circulation. 1991; 83 (1):176-80.

  1. Savage RL, Kiuru A. Thiazolidinediones and Lowered HDL Cholesterol. Diabetes Care. 2005; 28(9):2329-30.

  1. Szklo M, Chambless LE, Folsom AR, Gotto A Jr, Nieto FJ, Patsch W, et al. Trends in plasma cholesterol levels in the atherosclerosis risk in communities (ARIC) study. Prev Med. 2000; 30(3):252-9.

  1. Jeffrey MH. Lipoproteins and atherogenesis. Endocrinal Metabolic Nort Am. 1998; 27:569-584.

  1. Morikawa Y, Nakagawa H, Miura K, Soyama Y, Ishizaki M, Kido T, et al. Effect of shift work on body mass index and metabolic parameters. Scand J Work Environ Health. 2007; 33(1): 45-50.

  1. Oancă ME, Azoicăi D, Manole A, Ivan A. Contributions at clinical epidemiological peculiarities of essential arterial hypertension knowledge in a geographical area from Moldavia, Romania. Rev Med Chir Soc Med Nat Iasi. 2007; 111(4):1012-6.

  1. Diekman T, Lansberg PJ, Kasterlein JJ, Wiersinga WM. Pervalence and correction of hypothyroidism in a large cohort of patients referred for dyslipidemia. Arch Intern Med. 1995; 155(14):1490-5.

  1. Mitsuoka T. The human gastrointestinal tract. In: Wood, B.J.B. The lactic acid bacteria in health and disease, Hardcover, 2nd edition. London. 1992: 69-114.

  1. Mann GV, Sporry A. Studies of a surfactant and cholesterolemia in the Massai. Am J Clin Nutr. 1974; 27: 464-9.

  1. Jalali MT, Dayer D, Moosavy Hanumror AH, Alrekabi A. Determination of Reference Values for Serum HDL-Cholesterol Concentration in Ahwaz Ethnic groups. Medical Science. 2011; 10 (2): 197- 204.

  1. Hajzadeh MA, Nemati HA.The prevalence of high cholesterol and its relationship with thyroid least work in middle aged and old patients in Mashhad city. Medical Journal of Mashhad. 2007; 69 (50): 161-170.

  1. Malek M, Ghorbani R, Rashidipur A, Eskandarian R. Low HDL cholesterol and high triglyceride syndrome in Semnan province (in 1394). Iranian Journal of Diabetes and Lipid. 2005; 9(1): 75-80.

  1. Tietz NW. In: Titez N.W (eds) Text book of Clinical Chemsitry. First ed. Philadelphia: WB Saunders; 1987. P.360, 880-897.

  1. Veghari GhR, Joshaghani H, Hoseini SA, Sedaghat SM, Niknezhad F, Angizeh A, Tazik E,Maharloei P. The Study of prevalence of Hypercholesterolemia and some relative factors in Golestan province. 2009; 3(3, 4): 10- 24.

  1. Janghorbani M, Amini M, Gouya MM, Delavari A, Alikhani S, Mahdavi A. Nationwide survey of prevalence and risk factors of prehypertension and hypertension in Iranian adults. J Hypertens 2008 Mar; 26(3): 419-26.

  1. Skoumas J, Pitsavos C, Panagiotakos DB, Chrysohoou C, Zeimbekis A, Papaioannou I, et al. Physical activity, high density lipoprotein cholesterol and other lipids levels, in men and women from the ATTICA Lipids Health Dis 2003 Jun; 2:3.

  1. pouliot MC, Despres JP, Lemieux S, Moorjani S, Bouchad C, Tremblay A, et al. Waist circumference and abdominal sagittal diameter: best simple anthropometric indexes of Abdominal visceral adipose tissue accumulation and related cardiovascular risk in men and women. Am J Cardiol 1994 Mar; 73(7): 460-8.

  1. Agheli N, Movahedi A. Serum Cholesterol level and its association with their fats and Cholesterol intake. Journal Of Medical Faculty Guilan University Of Medical Sciences 2001; 37-38(10): 69-77 [Article in Persian].

  1. Al-Nuaim AR, Mirdad S, al-Rubeaan K, al-Mazrou Y, al-Attas O, al-Daghari N, et al. Populationbased epidemiological study on characteristics of risk factors of hypercholesterolemia in Saudi Arabia. Int J Cardiol 1997 Oct; 62(1): 47-54.

  1. Gast GC, Grobbee DE, Pop VJ, Keyzer JJ, Wijnands-van Gent CJ, Samsioe GN, et al. Menopausal complaints are associated with cardiovascular risk factors. Hypertension 2008 Jun; 51(6): 1492-8.
  2. Gupta R, Gupta HP, Kumar N, Joshi AK, Gupta VP. Lipoprotein lipids and the prevalence of hyperlipidemia in rural India. J Cardiovasc Risk 1994 Aug; 1(2):179-84.

  1. Khadir V, Mansori A. The investigation of the prevalence of coronary artery diseases in Arak and the role of education in their deletion or modification instruction. Rahavard Danesh, Journal of Arak University of Medical Science 2001; 15(4): 13-16. [Article in Persian].

  1. Karimi F, Rayani M, Akbarzadeh S, Khakzad M, Tahmasebi R, Arab J, et al. Prevalence of hyperlipidemias in adult population (=>19 years) of Bushehr port, 1999. Iranian South Medical Journal 2001; 2(3): 98-106. [Article in Persian].

  1. Skoumas J, Pitsavos C, Panagiotakos DB, Chrysohoou C, Zeimbekis A, Papaioannou I, et al. Physical activity, high density lipoprotein cholesterol and other lipids levels, in men and women from the ATTICA study. Lipids Health Dis 2003 Jun; 2:3.

  1. Alnaim AR. Serum total and fractionated cholesterol distribution and prevalence of hypercholesterolemia in urban and rural communities in Saudi Arabia. Int J Cardiol 1997 Jan; 58(2): 141- 9.

  1. Nematipour E, Nikfallah A, Fotouhi A. Study of Lipid profile and the prevalence of its disturbances in Tehran citizens. Journal of Medical Council of Islamic Republic of Iran. 2005; 4(22): 330-337

[1] Hettich

[2] Autoanalyzer Hitachi 717

متابولیسم کلسترول و اختلالات آن

کلسترول بد، خوب است!

برای دانلود فایل pdf  بر روی لینک زیر کلیک کنید

خواندن تمام مطلب
پاسخی قرار دهید

ایمیل شما هنوز ثبت نشده است.

slot gacor