سندرم گورلین- چادری- ماس
Gorlin-Chaudhry-Moss Syndrome
شاهین اسعدی (کارشناس ارشد ژنتیک)
کلیاتی از سندرم گورلین- چادری- ماس
سندرم گورلین- چادری- ماس یک اختلال ژنتیکی است که بر بسیاری از قسمت‌های بدن تأثیر می‌گذارد. علائم و نشانه‌های این اختلال از زمان تولد و یا نوزادی ظاهر می‌شود.
شکل 1: شماتیکی از اختلالات مربوطه در سندرم گورلین- چادری- ماس
علائم و نشانه‌های بالینی
سندرم گورلین- چادری- ماس با بسته شدن زودرس استخوان‌های خاص جمجمه (کرانیویسینوستوز) در طی تکامل مشخص می‌شود که بر شکل سر و چهره تأثیر می‌گذارد. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال، همجوشی زودرس استخوان‌های جمجمه را در امتداد استخوان کرونال- خط رشدی که از سر به گوش امتداد دارد- دارند. این تغییرات می‌تواند منجر به حالت سری شود که به‌طور غیرمعمولی گسترده است و در قسمت بالا به شکل نوک‌دار است (acrobrachycephaly). افراد آسیب‌دیده همچنین ویژگی‌های متمایز چهره دارند که می‌تواند شامل ظاهر صاف یا فرورفته در وسط صورت (هایپوپلازی میانی صورت) و چشم‌های کوچک (میکروفتالمی) با دهانه‌های باریک (چسبندگی پوست گوشه‌های چشم) باشد. افراد آسیب‌دیده ممکن است همچنین دوربینی (hyperopia) و مشکلات دندانی مانند دندان‌های کوچک (microdontia) یا دندان‌های کمتر از حد طبیعی (hypodontia) داشته باشند.
شکل 2: تصاویری از کودکان مبتلا به سندرم گورلین- چادری- ماس همراه با اختلالات مربوطه
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم Gorlin-Chaudhry-Moss کمبود بافت چربی زیر پوست دارند (lipodystrophy). فقدان چربی، همراه با پوست نازک، چین و چروک و رگه‌هایی که در زیر پوست دیده می‌شوند، باعث می‌شود افرادی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند بزرگ‌تر از سن بیولوژیکی خود دیده شوند. این ظهور علائم پوستی گاهی اوقات به‌عنوان پیری زودرس توصیف می‌شود.
شکل 3: تصویر کودک مبتلا به سندرم گورلین- چادری- ماس همراه با ویژگی‌های متمایز صورت
افرادی که تحت تأثیر این سندرم قرار گرفته‌اند نیز دارای رشد بیش از حد موها (هایپرتری‌چوزیس) بر روی صورت و بدن خود هستند. آنها تراکم خط موی کم روی پیشانی دارند و موی پوست سرشان اغلب زِبر است. افراد مبتلا استخوان‌های کوتاه در انتهای انگشتان دست و پا دارند. زنان مبتلا به این سندرم دارای اندام تناسلی خارجی کوچک غیرطبیعی (hypoplasia of labia majora) هستند.
برخی از افراد مبتلا به سندرم Gorlin-Chaudhry-Moss دارای تأخیر رشدی خفیف هستند، اما هوش و امید به زندگی در این اختلال معمولاً طبیعی است.
شکل 4: نمایی دیگر از کودک مبتلا به سندرم گورلین- چادری- ماس همراه با اختلالات مربوطه
علت‌شناسی
سندرم گورلین- چادری- ماس در اثر جهش ژن SLC25A24 که در بازوی کوتاه کروموزوم شماره 1 به‌صورت 1p13.3 مستقر است، ایجاد می‌شود. این ژن دستورالعمل لازم برای تولید پروتئینی را فراهم می‌کند که مولکول‌ها را در داخل غشای داخلی میتوکندری- مرکز تولید انرژی در سلول‌ها- حمل می‌کند. در میان این مولکول‌ها، ATP وجود دارد که منبع انرژی اصلی سلول است. حمل‌ونقل ATP در میتوکندری برای تولید انرژی طبیعی، تشکیل و تجزیه (متابولیسم) مولکول‌های مختلف و تولید پروتئین در سلول‌ها ضروری است.
شکل 5: نمای شماتیک از کروموزوم شماره 1 که ژن SLC25A24 در بازوی کوتاه این کروموزوم به‌صورت 1p13.3 مستقر است
جهش‌هایی که موجب ایجاد سندرم Gorlin-Chaudhry-Moss می‌شوند، ساختار پروتئین تولیدشده از ژن SLC25A24 را تغییر می‌دهند که احتمالاً توانایی آن را در انتقال مولکول‌ها در غشای داخلی میتوکندری کاهش می‌دهد. در نتیجه، افزایش اندازه میتوکندری (تورم میتوکندری)، شکستن میتوکندری به قطعات کوچک‌تر و کاهش کلی تولید انرژی وجود دارد. این افزایش غیرطبیعی در میتوکندری و کاهش انرژی سلولی می‌تواند منجر به مرگ سلولی شود. درحالی‌که تولید انرژی سلولی و افزایش مرگ‌ومیر سلولی احتمالاً مربوط به ویژگی‌های سندرم Gorlin-Chaudhry-Moss است، اما هنوز مشخص نیست که چگونه این تغییرات منجر به علائم و نشانه‌های خاص این سندرم می‌شود.
در برخی از افراد مبتلا به سندرم گورلین- چادری- ماس، جهش در ژن SLC25A24 یافت نشده است که به‌نظر می‌رسد تغییرات در سایر ژن‌های ناشناخته ممکن است موجب ایجاد این اختلال شود.
سندرم گورلین- چادری- ماس با جهش در ژن SLC25A24 از الگوی توارثی اتوزومال غالب پیروی می‌کند؛ بنابراین برای ایجاد این سندرم، یک نسخه از ژن جهش‌یافته SLC25A24 (اعم از پدر یا مادر) موردنیاز است و شانس داشتن فرزند مبتلا به این سندرم در حالت اتوزومی غالب، برای هر بارداری 50% است.
فراوانی
سندرم گورلین- چادری- ماس اختلال ژنتیکی بسیار نادری است که تاکنون فقط 10 مورد مبتلا به آن از سراسر جهان در ادبیات پزشکی گزارش شده است که همه آنها زن هستند.
شکل 6: نمای شماتیک از الگوی توارثی اتوزومال غالب که سندرم گورلین- چادری- ماس از این الگو تبعیت می‌کند
تشخیص
سندرم گورلین- چادری- ماس بر اساس یافته‌های بالینی و فیزیکی مبتلایان و برخی آزمایش‌های پاتولوژیکی، تشخیص داده می‌شود. دقیق‌ترین روش تشخیص این سندرم، آزمایش ژنتیک مولکولی برای ژن SLC25A24 به‌منظور بررسی وجود جهش‌های احتمالی است.
مسیرهای درمانی
استراتژی درمان و مدیریت سندرم گورلین- چادری- ماس به‌صورت علامتی و حمایتی است. درمان ممکن است با تلاش و هماهنگی تیمی از متخصصان منجمله متخصص ارتوپدی، متخصص مغز و اعصاب، متخصص چشم، متخصص فک و دندان، جراحان و سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی انجام پذیرد. درمان قاطعی برای این سندرم وجود ندارد و تمامی اقدامات بالینی به‌منظور تخفیف رنج مبتلایان است. مشاوره ژنتیک نیز برای تمامی والدینی که طالب فرزندی سالم هستند، ضرورت دارد.
شکل 7: تصاویری از کودکان مبتلا به سندرم گورلین- چادری- ماس همراه با اختلالات مربوطه
تاریخچه سندرم گورلین- چادری- ماس
سندرم گورلین- چادری- ماس برای اولین بار در سال 1960 توسط ســـــه محقق به نام‌های دکتر Gorlin RJ، دکتر Chaudhry و دکتر Moss گزارش گردید.
شکل 8: تصویر دکتر Gorlin RJ یکی از کاشفان سندرم گورلین- چادری- ماس در سال 1960
منبع:
اسعدی شاهین، دکتر قلی‌زاده شیوا، دکتر علیپور شهریار، دکتر جوادی لیلا، حبیبی سعیده، ولی‌زاده گلنساء، حسین پور رضا، دکتر صراطی نوری حامد، جمالی مهسا، کتاب پاتولوژی در ژنتیک پزشکی جلد 13 (A-H)، فصل 7، صفحات 472-465، انتشارات کتب دانشگاهی عمیدی (2019).
متابولیسم کربن و انرژی باکتری‌های بی‌هوازی
سندرم آپلازی مولرین و هایپرآندروژنیسم
برای دانلود پی دی اف برروی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام