آزمایشگاه و بالین
سرطان بیضه
دکتر محسن منشدی
آزمایشگاه تشخیص طبی دکتر منشدی
www.manshadilab.com
سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه، رشد غیرطبیعی و کنترل نشده سلول‌ها است که این سلول‌ها در یک یا هر دو بیضه تومور را بوجود می‌آورند. مردان دارای دو بیضه هستند که در اسکروتوم، کیسه پوستی شل زیر آلت تناسلی، جای گرفته است. اندازه آن‌ها درحدود توپ گلف است و مسئول تولید اسپرم و هورمون‌های مردانه (به ویژه تستوسترون) هستند. هورمون تستوسترون باعث تکامل اندام تولید مثل و پروسه بلوغ در مردان می‌گردد.
سرطان بیضه شایع‌ترین سرطان در بین مردان ۲۰ تا ۳۵ ساله می‌باشد. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا هرساله در حدود ۸۵۰۰ سرطان بیضه در ایالات متحده تشخیص داده می‌شود و حدود ۳۵۰ نفر از آنان نیز به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. مردان سفیدپوست نسبت به آفریقایی‌تبارها، اسپانیائی‌ها یا آسیایی‌ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، هر چند دلیلی برای این موضوع شناخته نشده است. سایر عوامل خطرزا عبارتند از: عدم نزول بیضه‌ها (Cryptorchidism)، ناهنجاری‌های ژنتیکی گنادها (تکامل غیرطبیعی بیضه‌ها)، سندرم کلاین فلتر (اختلال کروموزوم جنسی)، و مشاهده سرطان بیضه در سابقه فردی یا خانوادگی. همچنین افرادی که با آفت‌کش‌ها سروکار دارند، کارگران صنایع چرم، معدنچی‌ها، کارگران چاه‌های نفتی و اشخاص HIV مثبت ریسک بالاتری در ابتلا به این بیماری دارند.
تومورهای سلول زایا در حدود 94 درصد سرطانهای بیضه را تشکیل می‌دهند. این سرطانها به دو گروه 30 درصد Seminomas و 70درصد Nonseminomas تقسیم می‌شوند.
سرطانهای Seminomas کمتر تهاجمی هستند و رشد آهسته‌ای دارند و معمولا متاستاز نمی‌دهند.
سرطانهای Nonseminomas چهارنوع هستند:
- تومورهای کیسه زرده
- تومورهای متشکله از انساج مختلف جنینی
- کارسینوماهای جنینی
- کوریوکارسینوماها
این سرطانها در مراحل ابتدایی زندگی مشاهده می‌شوند و خیلی سریعتر از سرطانهای Seminomas گسترش می‌یابند.
در حدود 4 تا 5 درصد تمامی سرطانهای بیضه (و 20 درصد سرطانهای بیضه کودکان) تومورهای استرومال هستند که در بافتهای محافظت کننده بیضه‌ها تشکیل می‌شوند. نظر به اینکه این بافت از بافتهای تولید کننده هورمونهاست، این تومورها ممکن است استرادیول را ترشح کنند. استرادیول شکلی از هورمون زنانه استروژن است و می‌تواند مسئول ژنیکوماستی ( بزرگ شدن پستانها) در مردان باشد.
هرچند سرطان بیضه یکی از قابل درمان‌ترین انواع سرطانها به نسبت بیش از 90 درصد است، اما چنانچه مورد بررسی قرار نگیرد، در بیشتر موارد می‌تواند به بیضه دیگر نفوذ کند و به آن آسیب برساند. همچنین به غدد لنفاوی و سایر اندامهای بدن مانند ریه‌ها، متاستاز بدهد.
تشخیص زودهنگام و درمان برای دست‌یابی به نتیجه مطلوب حیاتی است.
علائم
معمولا سرطان بیضه در ابتدا بعنوان غده بدون درد یا تورم بیضه تشخیص داده می‌شود. اغلب این مورد در اثر بازبینی شخص مبتلا مشخص می‌شود، اما ممکن است حین یک معاینه روتین یا معاینه ای که برای سایر اهداف از جمله بررسی نازایی انجام می‌شود مورد توجه قرار گیرد. سرطان ممکن است علائم هشدار دهنده‌ای نداشته باشد یا دارای علائم خفیفی مانند سنگینی یا تجمع مایع دراسکرتوم، درد خفیف در ناحیه شکم یا کشاله ران، درد در بیضه‌ها و یا بزرگ شدن و حساس شدن پستانها باشد. این علائم بایستی توسط یک پزشک مورد بررسی قرارگیرند، اما آقایان باید به خاطر داشته باشند که این علائم ممکن است به عللی غیر از سرطان هم ایجاد شوند.
تست‌ها
هدف از انجام تست‌ها یافتن و تشخیص سرطان بیضه، افتراق مابین انواع مختلف آن، تعیین میزان گسترش بدخیمی، پایش تاثیر درمان و پایش موارد عود بیماری است.
- تست های آزمایشگاهی
تشخیص سرطان بیضه با معاینه بالینی آغاز می‌شود. با توجه به اینکه هنوز تست آزمایشگاهی بر روی خون جهت تشخیص سرطان بیضه وجود ندارد، موارد زیر در اثبات یک تشخیص می‌توانند کمک کننده باشند:
- تومورمارکرهایی مانند: AFP (آلفا فیتو پروتئین) و HCG (گونادوتروپین جفتی انسانی) ممکن است ارزیابی شوند. آلفا فیتوپروتئین تقریبا همیشه در Seminomas افزایش می‌یابد، درحالیکه HCG ممکن است در هر دو حالت Seminomas و Nonseminomas افزایش یابد. این تست‌ها می‌توانند برای کمک به تشخیص سرطان بیضه و یا چنانچه مقادیر اولیه افزایش یافته باشد، می‌توانند برای پایش پاسخ به درمان و نیز پایش عود بیماری، مورد استفاده قرار گیرند.
- LDH (لاکتات دهیدروژناز) ممکن است در بیشتر سرطانهای بیضه افزایش پیدا کند. LDH آنزیمی است که در بیشتر بافتهای بدن پیدا می‌شود و هنگامی که تخریب سلولی رخ می‌دهد در جریان خون آزاد می‌شود. این آنزیم برای سرطان بیضه اختصاصی نیست اما می‌تواند اطلاعات تکمیلی به پزشک ارائه دهد و به ویژه در تعیین مرحله بیماری و ارزیابی خطر برای هر دو نوع تومور مورد استفاده قرار گیرد.
- تست‌های غیر آزمایشگاهی
برای ارزیابی اولیه ممکن است سونوگرافی انجام شود. در این فنآوری از امواج صوتی برای مشاهده تومور، اندازه و قوام آن استفاده می‌شود و کمک به افتراق سرطان از سایر موارد، نظیر عفونت می‌کند.
اگر بعد از تست اولیه، به وجود سرطان مشکوک شوند، معمولا بیضه با عمل جراحی برداشته شده و برای آزمایش پاتولوژی فرستاده می‌شود. در این حالت شکافی در ناحیه کشاله ران و بیضه و طناب اسپرماتیک (که شامل وازودفران است) بیرون اسکروتوم ایجاد می‌شود. در اغلب موارد مشورت با یک پاتولوژیست همزمان با عمل، می‌تواند تشخیص اولیه را هنگام جراحی امکان‌پذیر نماید.
اگر غده سرطانی باشد، پاتولوژیست نوع سرطان بیضه را مشخص نموده و به تعیین مرحله سرطان (سه مرحله‌ای که میزان گسترش سرطان به سایر اندامها را نشان می‌دهد) کمک می‌کند. تست‌های ژنتیکی برای بررسی جهش ژنهای خاص، مانند KIT ( D816V) و PDE11A، ممکن است در برخی موارد جهت تشخیص دقیق، بر روی بافت تومور انجام شوند. مطالعات سیتوژنتیکی در 80 درصد موارد اختلالی را در کروموزوم 12 نشان داده است.
درمان
انتخاب روش درمانی بستگی به نوع سرطان و مرحله آن دارد. اغلب درمان ترکیبی شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی برای معالجه سرطانهای بیضه انجام می‌شود. پرتودرمانی، درمان پیگیری کننده رایج به ویژه برای موارد Seminomas است. این تومورها به پرتودرمانی حساس هستند در حالی که نوع Nonseminomas مقاومت بیشتری دارد.
شیمی‌درمانی نیز به خصوص در موارد درمان‌های پیشرفته و یا وجود سرطان های مقاوم به درمان ممکن است به کار رود.
بسته به خصوصیات تومور، ممکن است سطوح AFP یا HCG به منظور بررسی پایش پاسخ به درمان و مشاهده موارد بالقوه عود بیماری، اندازه‌گیری شوند. همچنین ممکن است پزشکان از تصویربرداری با اشعه X و CT اسکن (توموگرافی رایانه‌ای) به عنوان ابزارهای پایش رایج استفاده کنند.
روش‌های درمانی سرطان بیضه به طور مرتب در حال پیشرفت است. شیمی‌درمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلولهای بنیادی (مغز استخوان) نتایج دلگرم کننده‌ای داشته است. از آنجائی که هر مورد سرطان بیضه و پاسخ به درمان در هر شخص، کاملاً منحصر به فرد می‌باشد، افراد مبتلا بایستی با پزشک و یا تیم درمانی خود برای انتخاب بهترین روند درمانی همکاری نماید.
05/05/2014
برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام