چگونه هزینه‌های IUI را مقرون به‌صرفه‌تر کنیم؟
الهه اکبری:کارشناس ارشد بیوتکنولوژی میکروبی سعید دلفکار:کارشناس ارشد مهندسی پزشکی
فرزاد رنجبر:کارشناس ارشد MBA
باردار شدن همیشه امری ساده و سهل‌الوصول نبوده و در تعدادی از موارد جهت بچه‌دارشدن نیازمند استفاده از روش‌های کمک باروری هستیم و برخی از زوجین ناگزیرند روش لقاح مصنوعی را برای بارداری خود انتخاب کنند. لقاح مصنوعی روشی است که به‌وسیله آن اسپرم در داخل دستگاه تولیدمثل، رحم یا گردنه رحم قرار داده میشود تا لقاح جنین اتفاق بیافتد. یکی از روش‌های لقاح مصنـــــــــــوعی، آی‌یو‌آی IUI (Intrauterine Insemination) است. این عمل موجب افزایش احتمال تماس تخمک با اسپرم در محیط رحم شده و احتمال بارداری را افزایش می‌دهد.
هزینه‌های این روش نسبت به کلینیک اجراکننده آن متفاوت است. ممکن است برای بسیاری از زوج‌ها، لقاح مصنوعی به روش آی‌یو‌آی (IUI) اولین گام برای لقاح جنین باشد، زیرا هزینه آن به‌اندازه درمان‌های IVF (In Vitro Fertilisation) و ART (Assisted Reproductive Technology) گران نیست. ترکیبی از متغیرها در این روش باعث میشود هزینه‌های این روش تغییر کند. در این مقاله سعی شده تا با معرفی پارامترهای تأثیرگذار، بتوانیم هزینه‌های این روش را کنترل کنیم.
در زیر به 5 مورد که شاخص‌های تأثیرگذار در بارداری به روش تلقیح داخل رحمی (IUI) هستند، می‌پردازیم که با شناخت و کنترل این موارد می‌توان هزینه‌های این روش را کنترل نموده و مقرون به‌صرفه‌تر کرد.
1- انتخاب روش صحیح شستشوی اسپرم
در این روش باید اسپرم‌های سالم و پرتحرک از سایر اسپرم‌ها جدا شود؛ به عبارتی دیگر باید کیفیت اسپرم بهبود یابد. روش‌هاي مختلفي براي بهبود پارامترهاي اسپرم وجود دارد؛ یکی از این روش‌ها انتخاب نوع شستشوی اسپرم و تعداد دفعات این شست‌وشو (یک بار – دوبار) است. مطالعات علمی و آزمایشگاهی مختلفی وجود دارد که روش‌های مختلف شستشو ازجمله Swim Up و Gradient و نیز اثر تعداد دفعات شست‌وشو را در مورد بیماران مختلف مورد واکاوی قرار داده و مزایا و معایب هر یک را بررسی نموده است که مراکز درمانی می‌بایست از نتایج این تحقیقات در عمل استفاده کنند. هر چقدر مراحل شست‌وشوی اسپرم دقیق‌تر باشد و پارامترهای مختلف ازجمله شرایط محیطی و تعداد دفعات این کار بر اساس استانداردهای لازم رعایت شود، تعداد دفعات تکرار عمل IUI کمتر بوده، نتایج مطلوب و مثبتی در پی داشته و بالطبع هزینه آن نیز کاهش خواهد یافت.
2- بهینه بودن تعداد سیکل تلقیح داخل رحمی
بر اساس گزارش‌های منتشرشده، اختلاف آماری در ميزان حاملگي به دنبال دوبار تلقيح داخل رحمي نسبت به يك بار گزارش شده است. به‌نظر می‌رسد در بيمارانی که دو مرحله تلقیح بعد از تزريق HCG (یکی از داروهای کمک باروری) داشته‌اند، (18 و 42 ساعت پس از تزريق HCG ) نسبت به بیمارانی که یک مرحله تلقیح داشته‌اند (36 ساعت پس از تزريق HCG ) ميزان حاملگي باليني بالاتری را تجربه کرده‌اند. پس قبل از انجام عمل IUI حتماً در این مورد با پزشک خود مشورت نمایید چون دو تلقیح همزمان هزینه کم‌تری نسبت به تجدید دوره IUI خواهد داشت.
3- تعیین زمان مناسب تخمکگذاری جهت تلقیح
تخمکگذاری به زمانی گفته میشود که یک تخمک (یا در برخی موارد نادر به‌طور طبیعی بیشتر از یک تخمک) از تخمدان آزاد میشود و این زمان را ”دوره باروری“ در سیکل قاعدگی می‌نامند. هرماه، یک تخمک در درون تخمدان شما به بلوغ می‌رسد. هنگامی که اندازه آن به حد معینی رسید، تخمک از تخمدان آزاد شده و درونِ لوله‌های فالوپ، به‌طرف رحم حرکت می‌کند. راهی مناسب برای اینکه بفهمید تخمک خوبی تولید می‌کنید یا خیر، بررسی میزان هورمون‌های شماست. همچنان که ساختن یک تخمک بالغ را شروع می‌کنید، استرادیول افزایش می‌یابد. یک تخمک خوب باید 150 تا 300 پیکوگرم بر میلی‌لیتر استرادیول تولید کند. حدود 30 ساعت قبل از آزاد شدن تخمک، LH نیز شروع به ازدیاد می‌کند، سطح یک فوران LH مناسب معمولاً بیش از 40 است. اگر پزشک در دو هفته اول چرخه ماهیانه‌تان سونوگرافی انجام بدهد، می‌بینید که فولیکول بدن هم به‌موازات بالا رفتن استرادیول و فوران LH رشد می‌کند. معمولاً هنگام تخمکگذاری اندازه فولیکول 22 تا 25 میلی‌متر خواهد بود. بسیاری از مراکز در همان روز IUI و روز بعد از آن سونوگرافی انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که تخمکها از فولیکول آزاد شده‌اند.
برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید و حامله شوید، باید در مدت یک تا دو روز پیش از تخمکگذاری تا ۲۴ ساعت پس از آن، آمیزش داشته باشید. دلیل این امر آن است که اسپرم‌ها می‌توانند دو تا سه روز زنده بمانند، اما تخمک نمی‌تواند بیشتر از ۲۴ ساعت پس از تخمکگذاری به حیات خود ادامه دهد، مگر اینکه لقاح صورت پذیرد. اگر در حوالی زمان تخمکگذاری آمیزش داشته باشید، احتمال حامله شدن شما افزایش می‌یابد. این موارد دربارهIUI نیز باید لحاظ شود تا احتمال حاملگی افزایش یابد. پس باید زمان تخمکگذاری حدس زده شود. برای این کار زمانی را که دوره پریود بعدی شما آغاز میشود در نظر بگیرید، سپس ۱۲ تا ۱۶ روز از آن کم کنید. این چند روز، همان محدوده زمانی است که احتمال تخمکگذاری شما در آن بسیار زیاد است. برای خانم‌هایی که یک دوره کامل آنها ۲۸ روز طول می‌کشد، چهاردهمین روز، معمول‌ترین روز تخمکگذاری است. برای استفاده از این روش، شما باید بدانید که دوره کامل شما معمول چند روز طول می‌کشد. با این حال، بهترین روش برای تعیین زمانی که احتمال باروری شما در آن حداکثر است این است که به وضعیت بدنی خود توجه کنید و روش تشخیص نشانه‌های تخمکگذاری را فرا بگیرید.
4- انتخاب صحیح داروها جهت کنترل و تحریک تخمکگذاری
در مورد زنانی که مشکل تخمکگذاری دارند و یا دارای سیکل‌های قاعدگی نامنظمی هستند و حدس زمان مناسب تخمکگذاری مشکل است، روش تحریک تخمکگذاری پیشنهاد میشود. تحریک تخمکگذاری یک نوع درمان دارویی است که در ناباروری اغلب به‌‌منظور افزایش شانس باروری و میزان موفقیت درمان، انجام میشود. داروهایی که برای این منظور مورد استفاده قرار می‌‌گیرند تحت عنوان داروهای محرک تخمکگذاری نامیده می‌شوند و با استفاده از این داروها می‌توان تعداد و کیفیت تخمکها را ارتقاء داد. بطور کلی هدف از تحریک تخمکگذاری در درمان ناباروری، اصلاح تخمکگذاری در زنان مبتلا به اختلال تخمکگذاری و افزایش تعداد و کیفیت تخمک است. برای تحریک تخمکگذاری داروهای متعددی وجود دارد که بر اساس نظر پزشک موارد استفاده آنها متفاوت است. متداول‌ترین و شایع‌ترین دارو در تحریک تخمکگذاری، کلومیفن سیترات است. برای استفاده از این نوع داروها حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
5- انتخاب بیمار صحیح (کاندیدای مناسب IUI)
روش‌های کمک‌باروری انواع بسیار زیادی دارند که از بسیار ساده شروع و به بسیار پیچیده ختم می‌شوند. باید دانست که هر زوجی نیازهای مخصوص به خودشان را دارند و باید روش مناسب همان زوج را به آنها پیشنهاد کرد. گاهی زوج‌ها برای بچه‌دارشدن نیازمند استفاده از چند نوبت لقاح مصنوعی هستند، منتهی اگر روش مناسب هر زوج به آنها پیشنهاد شود، شانس موفقیت بیشتر و هزینه کمتر است. مردی که تعداد اسپرم‌های وی ۱۰ میلیون در میلی‌لیتر است با مردی که تعداد اسپرم‌هایش ۱ میلیون در میلی‌لیتر است متفاوت است و هرکدام نیازمند روش کمک باروری مخصوص خود هستند. قبل از انجام عمل تلقیح داخل رحمی باید از زوجین یک سری آزمایش گرفته شود تا مشخص گردد که کاندیدای انجام این روش کمک باروری هستند یا نه؛ به‌طور مثال، سالم و باز بودن لوله‌های رحمی، داشتن حداقل تعداد اسپرم و نیز حرکت و سرعت مناسب اسپرم‌ها از جمله شرایط این روش هستند.
البته باید توجه داشت زوج‌ها براي درمان ناباروري بايد به مراکز سرشناس، معتبر و با تجربه کافی در زمينه درمان ناباروري مراجعه کنند، مانند مراکزي که در آنها متخصص ناباروري مردان، متخصص ناباروري زنان و جنين‌شناس وجود داشته باشند و مشکلات و احتمال‌هايي که باعث ناباروري در مردان و زنان مي‌شود را به‌طور کامل بررسي کنند. بهترين مراکز، مراکزي هستند که تمامي اين بخش‌ها در آنها وجود داشته باشد و به‌صورت تيمي براي درمان ناباروري اقدام کنند. در اين شرايط بيمار مجبور نيست براي انجام آزمايش‌هاي مختلف و تکميل پرونده به مراکز درماني مختلف مراجعه کند.
مراکزي که در وهله اول تشخيص درستي از ناباروري و دلايل ناباروري مراجعان خود داشته باشند، می‌توانند بهترین، درست‌ترین و مقرون به‌صرفه‌ترین درمان را برای آنها تجویز نموده و بهترين و مطلوب‌ترین نتیجه را از انتخاب روش درمان بدست آورند. به‌طور کلي می‌توان گفت با شناخت و آگاهی از بدن و ویژگی‌های منحصر هر فرد، انجام آزمایش‌های لازم و شناسایی عوامل دخیل در ناباروری، انتخاب روش کمک باروری مناسب و نهایتاً انتخاب مرکز درمان ناباروری با تجربه و امکانات کافی، می‌توان درصد موفقيت روش کمک باروری و نهایتاً حاملگی را افزایش داد، بنابراين قبل از هرگونه اقدام در این زمینه، با مشاوره یک پزشک متخصص میشود نتایج بهتری کسب کرد.
سلول‌های بنیادی تخمک‌ساز تخمدان
عوامل عفونی دخیل در ناباروری و سقط جنین در انسان
برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام