مروري بر گياهان دارويي واثرات درماني آنها در زخم‌هاي گوارشي
رحيم مختاري خجسته*1-بابك رضاوند 2
1و2- كارشناس ارشد انگل شناسي پزشكي
زخم معده و دوازدهه در بین مردم بیشتر کشورهای جهان شایع است. بیشتر اين زخم‌ها در معده وجود دارند و زخم‌های کوچکی نیز در روده مشاهده می‌شود.
عوامل ایجاد کننده زخم در دستگاه گوارشی بعلت ترشح زیاد اسید، آنزیم پپسین معده، عفونت به باکتری هلیکو باکتر پیلوری، NSAIDS مثل آسپرین، سیگار کشیدن، مصرف الکل، قهوه، و نمک می‌باشد (1،2،3).
السر دستگاه گوارش دو دسته است:
- نوع حاد که با درگیری زیر مخاطی و وجود زخم‌های عمیق نمایان می‌شود که تعداد زخم‌ها در نوع حاد بین يك تا چند عدد متغیر است و در افراد مبتلا به زخم معده، زخم‌های بزرگتری مشاهده می‌شود.
- السر مزمن با درگیری اپیدرمال و ماهیچه معده و دوازدهه (اثنی عشر) همراه می‌باشد (4).
عوامل محافظت کننده و مهاجم ایجاد کننده زخم بطور خلاصه در جدول زیر آمده است:
| عوامل مهاجم | عوامل محافظت کننده |
| اسید معده | بیکربنات لوزالمعده |
| آنزیم پپسین | مخاط |
| باکتری هلیکوباکتر پیلوری، NSAIDS | گردش خون مخاطی |
| سیگار، الکل، قهوه، نمک | پروستاگلندین‌ها |
کشیدن سیگار باعث افزایش ترشح اسید معده و افزایش رفلکس‌های معده و دوازدهه و کاهش اثر حفاظتی پروستاگلندین و تولید کم بیکربنات لوزالمعده یا پانکراس می‌شود (5).
طبق تحقیقات انجام گرفته، نمک نیز ریسک ابتلا به زخم معده را افزایش می‌دهد (6). ابتلا به باکتری هلیکوباکترپیلوری نیز در ایجاد السر نقش دارد، بطوریکه در مطالعات انجام شده بیش از 95% از بیماران دارای زخم دوازدهه و حدوداً 70 تا 80 درصد بیماران مبتلا به زخم معده، سابقه عفونت با باکتری ذکر شده را داشته‌اند (7). عفونت با هکیلوباکتر پیلوری باعث افزایش ترشح اسید معده مي‌شود که در نتیجه منجر به تخریب بافت مخاطی می‌گردد که اینگونه در ایجاد زخم گوارشی نقش دارد (8).
(کاربنکسلون) از مشتقات گلیسريزیک اسید است که مانع فعال شدن آنزیم پپسین گردیده و با افزایش ترشح مخاطی از تخریب اپیتلیال دستگاه گوارشی جلوگیری می‌کند و امروزه در داروهاي گوناگون زیاد استفاده می‌شود (10).
در پزشکی نوین نیز از شیرین بیان بعنوان ضد التهاب، ضد آلرژی، ضد سرفه و در درمان عفونت ویروسی و برای التیام زخم استفاده می‌شود (14،13،12،11).
در بررسی‌های انجام شده، خاصیت ضد باکتریایی گلیسریزیک اسید شیرین بیان به اثبات رسیده است. اثر ضد باکتریایی گلیسیریزیک اسید بروی هلیکوباکتر پیلوری از طریق جلوگیری از رشد باکتری با ممانعت از فعال شدن آنزیم آریل آمینو ان استیل ترانسفراز می‌باشد (15).
در تحقیقی دیگر نشان داده شده که مصرف گلیسریزیک اسید با غلظت بالای 50 میلی‌گرم در افراد دارای عفونت هلیکوباکتر مقاوم به کلارتیرومایسین کاملاً مؤثر بوده است، بطوریکه در 79% آنها یا 23 از 29 نفر، اثر آن اثبات گردید (16).
نعناع فلفلی (peppermint) از گیاهان شناخته شده است که به میزان زیادی در صنایع داروسازی و غذایی کاربرد دارد و دارای اثرات زیادی است. اسانس نعناع فلفلی از سه جزء ترکیب شده است که شامل grmacrened trans – ،sabinene ، متيل استات می‌باشد (17).
ترکیبات Sequiterpns موجود در اسانس نعناع فلفلی دارای خاصیت ضد عفونی کننده، ضد باکتری، ضد اسپاسم، ضد التهاب و بی‌حس کننده موضعی می‌باشد (20،19،18).
منتول اصلی‌ترین جزء ترکیب عصاره نعناع فلفلی می‌باشد که به صورت طبیعی به اشکال کریستال بی‌رنگ یا پودر مشاهده می‌گردد.
خاصیت ضد ویروسی منتول در مطالعات invitro در مورد ویروس‌های آنفلوآنزا و هرپس به اثبات رسیده است (21) و بر اساس بررسي‌ها می‌تواند علیه باکتری‌های گرم مثبت و منفی نیز مؤثر باشد (22).
:References
1: Helms RA . Herfindal ET . Quan DJ Gourley DR Peptie Ulcer Disease and Gastroesophageal Reflux Diseasse . In Text Book of Therapeunes Drug and Disease Management Ede 8th . Lippincott Williams and Wikins Publication Philadelpha . 2006 . pp . 1227 – 1256
2: Tortora GJ . Derrickson B Peptie Ulcer Disease In Principles of Anatomy and Physiology End Wiley Publication . USA , 2006 . pp . 942 – 943
3: Benet PN Brown MJ Oesophagus . Stomach and Duodenum In Clinical Pharmacologhy Edn 9th, Churchill Livingstone Publication . New Dehli 2006, pp 625-632
4: Waugh A, Grant A. Diseases of the Stomach In Ross and Wilson Anatomy and Physiology in Health and IIIness Edn 9th.Churchill Livingstone Publication Spain 2001 , 321 -324
5: Ostensen H . Gudmundsen TE . Ostensen M. Burthol PG. Bonnevte O . Smoking , alcohol . coffe : and familial factors Any association with peptic ulcer disease? A clinically and radiologrcally prospective study Scand J Gastroenterol 1985 . 20 (10) 1227 -1235 .
6: Sohhenborg A. Dietary salt gastric ulcer 1986 . 2j 1138-1142
7: Metzger F , Sryger S, Steber C,fille MV . Vogelbach P, Harder F Prevalence of Helicobacter pylori infection in peptic ulcer perforations. Swiss Med Wkly . 2001: 131 :99-103
8: Lee DH.Park HJ, Song SY, Choi SJLW, Lee YC, Chung JB . Kang JK . Park IS Lee YH , Kim HK Evaluation Yonser Med J 1996;37(4):270-277
9: Connell AM, Loane RA , In Robson JM Sullivan FM , A symposium on carbenoxolone sodum Butterworths London 1968 :25-31
10: Bank S Marks IN , Palmer PES Groll A , Eldik E A trial of carbenoxolne sodium in the treatment of gastric ulceration S A fr Med J 1967;41:297-300
11: Bensky D. Gamble A Chinese Herbal Medicine Matcria Medica Seattle Eustland press.1993
12 : Snow Jm Glycyrrhnza glabra L. (Leguminaccac). Protocol J Bon Med Winter 1996:9-14
13: Kiso Y, etal Mechanism of anthepatoloxic activity of glycyrrhizin.I effect on free radical generation and lipid oroxidation Planta Med 1984:298-302.
14:Inoue H,et al.Pharmacological activities of glycyrrheinic aerd derivatines analgesic and anti-type Mallegic effects Chom Pharm Ball 1987;35:3888-3893
15: Cung JG Inhibitory actions of glyrrhizic acid on arylamine N-acelyluansferase activity in strains of Helicobacter pylori from peptic ulcer patients . Drug and Chemical Toxicology 1998.21:355 70 .
16: Krausse R, Bielenberg J, Blaschek W, Ullmann U . in wiro and – Helicobacrer phlon activity of Extractum liquiritae,glyeyrrhizin and its metabolites. J Animicrob Chemother.2004 Jul:54(1):243-6Epub2004Jun9.
17: Murry MT . The healing power of herbs : the enlightened person`s guide to the wonders of medicinal plants . Rocklin. CA : Prima Pub..1995 : xiv.410.
18:Hoffman D . the complete illustrated holistic herbal . Rockport . MA:Element books Hne . 1996
19: Bove M . An encyclopedia of natural healing for children & infants . New canaan CT : Keats Publishing . Inc . 1996
20: Blumenthal M The complete German Commission E monographs : therapeutic guide to herbal medicines .
Austin : Aamerican Botanical Council . 1998
21: Robbers JE . Tyler VE. Tyler`s Herbs of choice : the therapeutic use of phytomedicinals . New York: Haworth Herbal Press . 1999:x.287.
22:Herrmann EC.Jr.Kucera LS. Antiviral substances in plants of the mint family (labiatae) .3. Pepperminit oil and (Mentha piperita) and other minit plants. Proceedings of the Society for Experimental Biology & Medicinenentary 1967 : 124:874-8
مروری بر خواص درمانی عسل
برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام