چرخشی از دوی سرعت به ماراتن
تلاش برای کیفیت در بحران کووید-19
مقدمه مترجم:
آنچه در پی می‌آید ترجمه نوشته‌ای از پروفسور جیمز وستگارد و استن وستگارد درباره نقش آزمایشگاه و آزمایشگاهیان در رویارویی با بحران کووید-19 است که در اواخر فروردین ماه جاری در وبسایت وستگارد منتشر شده است. پیشنهاد ترجمه این مطلب و تقدیم آن به آزمایشگاهیان ایران با استقبال گرم نویسندگان روبرو شد؛ امری که مایه سپاس فراوان بنده از ایشان است.
همچنین مراتب قدردانی و سپاس خود را به همکار و دوست گرانقدر جناب آقای دکتر صابونی که با دقت و به زیبایی این ترجمه را ویرایش کردند و نیز جناب آقای دکتر محمدرضا عابدی سردبیر محترم و کارکنان سختکوش نشریه ارزشمند اخبار آزمایشگاهی که انتشار این نوشته را متقبل شدند، تقدیم می‌کنم.
حسن بیات؛ دانش‌آموخته علوم آزمایشگاهی
حالا که چند ماه از بحران کرونا گذشته، وقت آن است که دیگر با آن به شکل یک بحران کوتاه‌مدت رفتار نکنیم، بلکه آن را به عنوان یک وضعیت اضطراری بلندمدت بپذیریم.
جیمز اُ. وستگارد، PhD و استن وستگارد، MS
آوریل 2020
بیایید با اندکی طنز تلخ شروع کنیم؛ در ابتدای فیلم پا در هوا (Up in the Air)، رئیس یک شرکت سخنرانی غرّایی را برای کارکنان آغاز می‌کند: “خرده‌فروشی تا 20% کاهش یافته، صنعت اتومبیل زمین خورده، بازار مسکن نفس نمی‌کشد، این روزها از بدترین روزهایی هستند که در تاریخ امریکا ثبت شده است”. سپس مکث می‌کند. “حالا دور، دور ماست“. در ادامه فیلم مشخص می‌شود این شرکت در تعدیل نیرو برای شرکت‌های دیگر تخصص دارد و بدترین دوران امریکا به معنای کسب و کار بهتر برای ایشان است.
در حالی که جهان با یک ویروس بسیار خطرناک دست و پنجه نرم می‌کند،”دور” نتایج آزمایشگاهی در حال فرا رسیدن است. این روزها آزمایشگاه‌ها و آزمایشگاهیان دارند نقش حیاتی خود را در مراقبت‌های سلامتی و در واقع در نجات جان میلیون‌ها انسان به نمایش می‌گذارند. کاش فرصت بهتری برای درخشیدن داشتیم، اما چه کنیم که این بحران اتفاق افتاد تا “دور”، “دور” ما بشود. همیشه هشدار می‌دادیم، البته نه به‌طور جدی، که نظام سلامت یا افکار عمومی موقعی به اهمیت آزمایشگاه پی خواهد برد که خدمات آزمایشگاهی در اثر یک اعتصاب، ناگهان متوقف شود. حال آروز می‌کنیم ای کاش یک بیماری جهانگیر راه رسیدن مردم دنیا به این درک نبود.
اما اکنون در این وضعیت هستیم، در دنیایی که به خدمات ما نیاز مبرم دارد.
پیش از هر چیز لازم است سیاسی‌کاری را کنار بگذاریم. هر کسی که می‌گوید کووید-19 فقط یک جوسازی است، یا آنفلوانزا است، یا یک آنفلوانزای سخت است، احتمالاً این حرف را از فاصله‌ای دور و از منطقه‌ای از جهان که هنوز آلوده نشده است، می‌زند. تعداد مناطق پاک زیاد نیست. به زودی دیگر چنین مناطق امنی وجود نخواهد داشت. چین آنچه را که بر سرش آمد جوسازی نخواهد نامید. کره جنوبی تجربه‌اش را یک آنفلوانزای ساده توصیف نخواهد کرد. همین حالا ایتالیا و اسپانیا دارند با چیزی بدتر از یک آنفلوانزای سخت دست و پنجه نرم می‌کنند. شهر نیویورک با تلفاتی چندین برابر حمله 11 سپتامبر روبرو است. ارقام، مطالعات علمی و داده‌ها، همه به یک پاندمی جهانی حقیقی اشاره می‌کنند.
شما به عنوان آزمایشگاهی، به طور بی‌نظیری برای این ایام مجهز شده‌اید؛ مجهز به شایستگی، اخلاق حرفه‌ای و عزم راسخ. شما همیشه می‌دانسته‌اید نتایجی که تولید می‌کنید چقدر مهمند و چقدر این نتایج برای درمانِ درست بیماران اهمیت دارند. امسال، با حضور کووید-19، بقیه دنیا نیز دارند پی می‌برند که چقدر نتایج آزمایشگاهی حیاتی‌اند.
از آنجایی که آزمایشگاه‌ها با حقایق سر و کار دارند، شما راویان حقیقت هستید*، و تا هنگامی که به واکسن دسترسی پیدا کنیم، شما تنها راه برون‌رفت از این بحرانید. بدون آزمایش کردن در مقیاس وسیع (نه فقط PCR بلکه سرولوژی نیز)، و بدون ردگیری تماس و جداسازی افراد، نمی‌توانیم معلوم کنیم چه زمان و چه تعداد از ما می‌توانند به فعالیت‌های‌شان بازگردند و آنچه را که یک زندگی عادیِ جدید خواهد بود از سر بگیرند. از آنجا که این ویروس بسیار پنهان‌کار است و در افرادی که بدون علامت هستند پنهان می‌شود و از ایشان به عنوان ناقلان و پراکنده‌‌کنندگان خاموش بهره می‌برد، یا این که هفته‌ها پیش از بروز در افراد کمین می‌کند، اکنون بیش از هر زمان دیگری به آزمایش نیاز داریم.
همینطور که در حال تاختن به سمت جلو هستید، چند توصیه …
انتظار داشته باشید بیش از حد توان‌تان کار روی سرتان بریزد. بسیاری از شما از قبل سرتان شلوغ شده ولی برخی هم اکنون در آرامش قبل از طوفان به‌سر می‌برند. ممکن است آدم خوششانسی باشید، اما انتظار خوششانسی نداشته باشید. انتظار داشته باشید بیش از گذشته بیماران و نیاز به آزمایش زیاد شود. اما حتا هنگامی که با موج اول این بحران سر و کله می‌زنید، لازم است برنامه‌ریزی برای موج‌های بعدی را که در راه هستند شروع کنید. تا زمانی که واکسن داشته باشیم، آزمایش کردن، سلاح مهم و حیاتی این جنگ است.
انتظار کمبود‌ها را داشته باشید. کمبود سوآب، کمبود محیط انتقال ویروس، کمبود معرف‌ها. اگر در حال حاضر ملزومات موردنیازتان بی‌وقفه تأمین می‌شود، انتظار داشته باشید در آینده، چنین نباشد. فکر جایگزین‌ها باشید. حواستان باشد بیش از یک روش آزمایش را به آزمایشگاهتان بیاورید که تأمین‌کننده یا شرکت آنها وابسته به هم نباشند، طوری که اگر ذخیره شما برای روش X ته کشید، هنوز یک پیمانه از روش Y داشته باشید. ما سال‌های متمادی پیگیر کارآمدی چیزی بوده‌ایم که مدیران آن را چابک‌سازی یا LEAN** می‌خوانند، ولی در حال حاضر لازم است با ذخیره مواد و ملزومات و تهیه تجهیزاتِ پشتیبان، سنگر مستحکمی بسازیم. جایگزین‌های سوآب را ارزشیابی کنید، اگر می‌توانید محیط‌های انتقال ویروس را خودتان تهیه کنید، ابتکار عمل به خرج بدهید و راه‌حل‌هایی ابداع کنید (اینجا مهارت‌های قدیمی به کار خواهند آمد). اگر یک آزمایشگاه بزرگ هستید تعدادی از افراد مستعد را به سمت ساختن کیت‌های دست‌ساز (Lab-Developed Tests) سوق دهید.
بلندمدت بیندیشید. فراتر از این موج، و برای موج بعدی و موج بعد از آن برنامه‌ریزی کنید. دست‌کم به دریافت تقاضای یک‌ساله و شاید دوساله، برای آزمایش فکر کنید. به همین دلیل کلمه ماراتن را در عنوان این نوشته به‌کار برده‌ایم. اگر این پیش‌بینی اشتباه از آب در بیاید و در عرض چند ماه شاهد پایان این وضعیت باشیم، فوق‌العاده خواهد بود، اما چون پیروزی فقط از راه واکسیناسیون و مهار انتشار ویروس در همه کشورها به‌دست خواهد آمد، تصور روبراه شدن سریعِ اوضاع، سخت است.
کیفیت را فراموش نکنید. بله، FDA در امریکا درها را باز کرده است و به هر سازنده‌ای اجازه داده است وارد میدان ساخت محصولات آزمایشگاهی شود (در ابتدا مؤسسات نظارتی امریکا بسیار سخت‌گیر بودند، حالا خیلی آسان‌گیر شده‌اند، با این امید که کارها به‌طور متوسط درست از آب دربیاید). تا زمان نوشتن این مطلب، بیش از 70 سازنده داخل بازار پریده‌اند. تا 13 آوریل 2020، پایگاه داده جهانیِ FIND بیش از 250 تولیدکننده را فهرست کرده بود! هیچ بختی وجود ندارد که همه این شرکت‌ها در حال ساختن محصولات عالی باشند. احتمال بالایی هست که برخی از این روش‌ها که با عجله وارد بازار شده‌اند، بسیار ضعیف باشند. کیفیت بهتر را بخواهید. داده‌های مربوط به ارزشیابی، حساسیت، و اختصاصیت (ویژگی) را طلب کنید. چنین بررسی‌هایی را در آزمایشگاه خودتان انجام دهید. آنها را با همکارانتان به اشتراک بگذارید. باید در سریع‌ترین زمان ممکن، کنترل‌های طرف سوم [کنترلی که توسط شرکت ثالث تولید شده است] را به روش‌هایتان اضافه کنید– اگر نتایج کنترل‌های سازنده همواره داخل محدوده قابل قبول می‌افتند، نشانه این نیست که همه چیز خوب است، احتمالاً این به معنای آن است که آن کنترل‌ها به اندازه کافی حساس نیستند. در یک برنامه PT/EQA برای این روش‌ها شرکت کنید. در کوتاه مدت، به تبادل گروهی نمونه یا “کارآزمایی‌های حلقوی” با بیمارستان‌های نزدیکتان فکر کنید.
در مورد توانمندی آزمایش‌ها غلو نکنید. نباید درباره توانایی آزمایش کردن برای تشخیص بیمار گزافه‌گویی کنیم. در جایی که ویروس بر جامعه مستولی شده است، اهمیت آزمایش کمتر می‌شود، باید فرض را بر این بگذارید که احتمالاً همه آلوده هستند، در چنین جامعه‌ای کار شما فقط ردگیری بیماری به صورتی که افراد خیلی بیمار را از کسانی که کمتر بیمار هستند متمایز کنید، نیست. ممکن است آزمایش‌های تشخیصی به اندازه تظاهرات بالینی و سایر آزمون‌هایی که سلامتی بیمار را رصد می‌کنند، مهم نباشند. علاوه بر این، ما از چالش‌های پیش‌آنالیزی (پیش‌سنجشی) مهم سوآب‌ها و منفی کاذب روش rt-PCR نیز آگاه هستیم.
نهایتاً، به چشم بیایید. گوشه‌گیر نباشید. آزمایشگاه برای مدت‌های مدید با کاهش هزینه، محدودیت منابع، تعدیل نیرو و سایر نادیده گرفته شدن‌ها کنار آمده است. برخی از چالش‌های کنونی ما برای مقابله با این ویروس، ناشی از پیامدهای مستقیم این کوته‌بینی‌ها است. سابقه ما نشان می‌دهد که مایلیم به بهانه اینکه در وضعیت بحران هستیم، سکوت کنیم، اما لازم است خودی نشان بدهیم. به چشم بیایید. منابعی را که لازم دارید –که در واقع بیماران لازم دارند- درخواست کنید، نه تنها برای مقابله با بحران آنی، بلکه برای مبارزه پیش رو. اجازه ندهید همین که بحران برطرف شد، مدیران اجرایی شما را به کف بودجه‌بندی و تخصیص منابع برانند.
به یاد داشته باشید،
شما حاملان حقیقت هستید.
شما حاملان زندگی هستید.
شما حاملان امیدی هستید که می‌تواند ما را از این بحران بیرون ببرد.
درود بر همه آزمایشگاه‌ها و همه آزمایشگاهیانی که در سراسر دنیا در این نبرد شرکت دارند، کسانی که این بار را به دوش می‌کشند، و قصد دارند این نبرد را به خاطر همه ما ببرند.
جیم و استن
چند پاورقی:
* شایسته است خسرو شتربانی Khosrow Shotorbani رئیس و مدیر اجرایی Project Santa Fe Foundation، حرکت Lab 2.0، را اولین کسی بنامیم که آزمایشگاهیان را “راویان حقیقت” نامید.
** دردفاع از LEAN، اغلب این رویکرد به عنوان توجیهی برای کاهش کارکنان و موجودی انبار به‌کار گرفته می‌شد، نه برای پذیرش یک سامانه واقعی تولید تویوتا. بنا بود حذف انبارش ملزومات مصرفی، با ذخیره این ملزومات برای مواقع اضطراری تکمیل شود. اما بیشتر سازمان‌ها بخش دوم را نادیده گرفتند.
توضیح ویراستار:
LEAN یعنی چابک‌سازی سازمان و هفت اصل دارد. زباله‌ها را حذف کنید، کیفیت بسازید، دانش ایجاد کنید، تسلیم تعهد بشوید، سریع تحویل بدهید، به مردم احترام بگذارید و کل را بهینه کنید.
منبع:
https://www.westgard.com/covid-19-marathon.htm
همه‌ی قوانین را نقض کنید! (بخش نخست)
همه‌ی قوانین را نقض کنید – پاسخ به پرسش‌های بخش نخست (n=1)
پاتوفیزیولوژی و یافته‌های آزمایشگاهی کواگولوپاتی ناشی از کووید-19
اختلالات خونریزی‌دهنده ارثی و کووید-19
برای دانلود فایل pdf بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام