سندرم آلستروم

سندرم آلستروم

Alstrom Syndrome

شاهین اسعدی و فرح قاسم‌پور (دانشجویان ژنتیک مولکولی)، دکتر علی نظیرزاده (متخصص ژنتیک)

نگارنده مسئول: شاهین اسعدی

سندرم آلستروم یک اختلال ژنتیکی نادر در اثر جهش ژن، ALMS1 ایجاد می شود. این بیماری، یکی از نادرترین بیماریهای ژنتیکی در جهان محسوب می شود. در حال حاضر تنها 266 مورد از این بیماری  در ادبیات پزشکی و بیش از 501 مورد شناخته شده در 47 کشور جهان، گزارش شده است. این بیماری برای اولین بار توسط کارل هنری آلستروم در کشور سوئد سال 1959 گزارش گردید.

سندرم آلستروم، گاهی اوقات به دلیل علایم مشابه با سندرم باردت‌بیدل اشتباه گرفته می‌شود. سندرم آلستروم یک اختلال ژنتیکی نادر هست که از الگوی توارثی اتوزومال مغلوب پیروی میکند و با اختلال عملکرد ارگانهای بدن همراه است.

­­

ویژگیهای کلیدی در این سندرم عبارتند از: چاقی در دوران کودکی، کوری یا بینایی بسیار ضعیف به دلیل دیستروفی مادرزادی شبکیه و از دست دادن حس عصبی شنوایی. ویژگیهای غدد همراه شامل: هیپرانسولینمی، دیابت زودرس نوع 2، و هیپرتری گلیسیرید می‌باشد. همه این تظاهرات بالینی به دلیل جهش در ژن ALMS1 که در بازوی کوتاه کروموزوم شماره 2 مستقر هست، می‌باشد.

.

برای آشکار شدن سندرم آلستروم در انسان، نیازمند دو کپی از نسخه جهش یافته ژن ALMS1 می‌باشد، بطوریکه یک نسخه جهش یافته ژن مربوطه از مادر و ژن جهش یافته دیگر بایستی از پدر کپی شود تا فرزند نسل بعد نیز به سندرم آلستروم مبتلا گردد. تشخیص بالینی سندرم آلستروم ممکن است در ابتدای تولد مشکل باشد و اغلب دیرتر یعنی بعد از رشد کودک مبتلا تشخیص داده می‌شود، اما آزمایش ژنتیک که قطعی‌ترین تست می‌باشد، بسیار سریع و دقیق می‌تواند این اختلال را غربال کند، ولی به دلیل هزینه‌های سنگین آزمایشات ژنتیک، اکثر والدین از انجام این آزمایشات صرف‌نظر می‌کنند.

معیارهای تشخیصی سندرم آلستروم:

در 2 سال اول تولد، حداقل دو معیار اصلی برای تشخیص مورد نیاز است: 1) جهش ژن ALMS1 در یک آلل و 2) آسیب‌شناسی چشمگیر مانند ترس از نور. معیارهای فرعی عبارتند از: چاقی، کاردیومیوپاتی اتساعی با نارسایی احتقانی قلب، عفونت ریوی راجعه و تاخیر در تکامل.

در 3 تا 14 سالگی، دو معیار اصلی و 4 معیار فرعی برای تشخیص سندرم آلستروم مورد نیاز است. معیارهای اصلی شامل‌: 1) جهش ژن ALMS1 در یک آلل، 2) ترس از نور یا نابینایی یا بینایی بسیار ضعیف می‌باشد. معیارهای فرعی شامل: چاقی و یا مقاومت به انسولین یا دیابت نوع 2، تاریخچه کاردیومیوپاتی اتساعی با احتقان قلبی، از دست دادن حس شنوایی، اختلال عملکرد کبدی، نارسایی کلیوی می‌باشد. از عوامل حمایت کننده در این سندرم می‌توان به کم کاری تیروئید، فشار خون بالا، عفونت دستگاه ادراری، افزایش چربی خون و کمبود هورمون رشد اشاره کرد.

در سن 15 سالگی و بزرگسالی، معیارهای اصلی برای تشخیص شامل: جهش ژن ALMS1 در یک آلل و کوری یا ترس از نور می‌باشد. معیارهای فرعی شامل: چاقی، مقاومت به انسولین، دیابت نوع 2، ناشنوایی، کاردیومیوپاتی، اختلال در عملکرد کبد و کلیه، کوتاهی قد و هیکل نامتناسب، هیپوگنادیسم در مردان و چرخه قاعدگی نامنظم در زنان می‌باشد.

فرجام سخن:

در مشروح فوق نگاهی مختصر به سندرم آلستروم یکی از نادرترین اختلالات ژنتیکی در جهان پرداختیم. متاسفانه این سندرم هم مانند بسیاری از اختلالات ژنتیکی دیگر، هیچ راه درمانی را ندارد اما با پیشرفتهای شگرفی که در دانش وسیع ژنتیک بویژه ژنتیک مولکولی و بیولوژی مولکولی صورت گرفته است، امید است در آینده‌ای نزدیک با انتقال ژنهای سالم به جای نسخه‌های ناسالم، اختلالات ژنتیکی را درمان کرد.

References:

1. Joy T, Cao H, Black G, Malik R, Charlton-Menys V, Hegele RA, Durrington PN (2007). “Alstrom syndrome (OMIM 203800): a case report and literature review.” (PDF). Orphanet Journal of Rare Diseases 2 (1): 49. doi:10.1186/1750-1172-2-49. PMC2266715. PMID18154657.
2. Badano, Jose L.; Norimasa Mitsuma; Phil L. Beales; Nicholas Katsanis (September 2006). “The Ciliopathies : An Emerging Class of Human Genetic Disorders”. Annual Review of Genomics and Human Genetics 7: 125–148. doi:10.1146/annurev.genom.7.080505.115610. PMID16722803. Retrieved 2008-06-15.
3. Ansley SJ, Badano JL, Blacque OE, Hill J, Hoskins BE, Leitch CC, Kim JC, Ross AJ, Eichers ER, Teslovich TM, Mah AK, Johnsen RC, Cavender JC, Lewis RA, Leroux MR, Beales PL, Katsanis N (October 2003). “Basal body dysfunction is a likely cause of pleiotropic Bardet–Biedl syndrome”. Nature 425 (6958): 628–33.
4. Blacque OE, Reardon MJ, Li C, McCarthy J, Mahjoub MR, Ansley SJ, Badano JL, Mah AK, Beales PL, Davidson WS, Johnsen RC, Audeh M, Plasterk RH, Baillie DL, Katsanis N, Quarmby LM, Wicks SR, Leroux MR. (2004).
5. Abd-El-Barr, MM; Sykoudis K; Andrabi S; Eichers ER; Pennesi ME; Tan PL; Wilson JH; Katsanis N; Lupski JR; Wu SM. (December 2007).
6. Orozco, JT; Wedaman KP; Signor D; Brown H; Rose L; Scholey JM (1999). “Movement of motor and cargo along cilia”. Nature 398 (6729): 674.
7. Online Mendelian Inheritance in Man. McKusick-Nathans Institute of Genetic Medicine, Johns Hopkins University School of Medicine. Retrieved 2013-09-04.
8. Sørensen, E; Viken, B (1995). “Rett syndrome a developmental disorder. Presentation of a variant with preserved speech”. Tidsskrift for den Norske laegeforening 115 (5): 588–90.

برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید