بررسی میزان شیوع بیماری بروسلوز(تب مالت) در مراجعین به آزمایشگاه رفرانس نیروی زمینی ارتش در طی سال‌های 1388 لغایت 1391

بررسی میزان شیوع بیماری بروسلوز(تب مالت) در مراجعین به آزمایشگاه رفرانس نیروی زمینی ارتش در طی سال‌های 1388 لغایت 1391

احسان مرادی^1*، زهرا خوش نیت²، خدایار قربان³، مریم دادمنش⁴، سید جواد حسینی شکوه⁵

¹ دانش آموخته کارشناسی علوم آزمایشگاهی، استریت بیوتکنولوژی پزشکی، عضو انجمن باکتری شناسی پزشکی ایران، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران

² دانشجوی سال چهارم کارشناسی پرستاری، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران

³ دکترای تخصصی ایمنی شناسی پزشکی، عضو هیئت علمی، گروه علوم پایه (ایمونولوژی)، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارتش تهران

⁴ متخصص بیماری‌های عفونی، عضو هیئت علمی، گروه بیماری‌های عفونی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران

⁵ متخصص بیماری‌های عفونی، جانشین فرماندهی بهداشت درمان و آموزش پزشکی ارتش، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران

 * نویسنده‌ی مسئول: 

احسان مرادی

چكيده:

سابقه و هدف: بروسلوز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در ایران است که مشترک بین انسان و دام بوده و توسط گونه‌های جنس بروسلا ایجاد می‌گرد. هدف از این مطالعه، تعیین میزان شیوع سرمی بروسلوز در افراد مراجعه کننده به آزمایشگاه رفرانس نزاجا در طی سال‌های 1388 لغایت1391 می‌باشد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی -مقطعی، از بیماران مشکوک به بروسلوز خون گرفته شد و سرم‌هایشان جدا گردید. آنتی‌ژن رزبنگال، آنتی‌ژن بروسلا ابورتوس سویه 19 و بافر  2ME تهیه و روی تمام سرم‌ها تست رزبنگال انجام شد. در موارد مثبت، برای تعیین تیتر آنتی‌بادی، تست رایت لوله‌ای و 2ME رایت انجام شد (80/1≥ مثبت در نظر گرفته شدند).

نتایج: از مجموع 318 نفر، 42 مورد (13/2درصد) مثبت بودند که از میان آنها 20 نفر زن (6/47 درصد) و 22 نفر مرد (4/52درصد) بودند. با تست رزبنگال 46 مورد (14/5درصد)، رایت لوله‌ای (1/80≥) 42 مورد (13/2 درصد) و 2ME (1/80≥) 34 مورد (10/7درصد) مثبت دیده شد.

نتیجه گیری: میزان شیوع سرمی در منطقه مورد مطالعه بیانگر شیوع بالای این بیماری است. بنظر می‌رسد تعداد زیادی از افراد جامعه مورد بررسی به دلیل شیوه زندگی (تماس نزدیک با حیوانات خانگی و مصرف محصولات لبنی غیر پاستوریزه) در معرض آلودگی باشند. با توجه به وابسته به شغل بودن بیماری در منطقه، واکسیناسیون، مراقبت از بیماری، نظارت بر کشتار دام‌ها و استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه توصیه می‌گردد.

واژه‌های کلیدی: بروسلوز، شیوع سرمی، تست رزبنگال، آزمایشگاه رفرانس نیروی زمینی ارتش
مقدمه

بروسلاها باکتری‌های گرم منفی کوچک، داخل سلولی اختیاری، شدیداً هوازی و سخت رشد هستند و بر اساس تفاوت در میزبان اصلی و بیماریزایی به شش گونه طبقه بندی می‌شوند. بروسلا آبورتوس عامل تب مالت گاوی است که در انسان ایجاد تب مواج (بروسلوز) می‌نماید، البته این بیماری توسط گونه‌های بروسلا ملی‌تنسیس، بروسلا سویس و بروسلا کانیس هم ایجاد می‌شود (1-3) و سالانه 60000 مورد بروسلوز به مرکز بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گزارش می‌شود (4، 5). نمای بالینی بیماری غیر اختصاصی است و برای تشخیص از روش‌های پاراکلینیکی استفاده می‌شود، لذا آزمایش‌های سرولوژی در تشخیص بیماری کمک فراوانی می‌کند (6). با توجه به شیوع بروسلوز در ایران به ویژه در آزمایشگاهی که میزان مراجعه کنندگان مبتلا به بروسلوز در آن فراوان است بر آن شدیم تا به کمک مطالعه حاضر، میزان شیوع سرمی بروسلوزیس و فراوانی نسبی آن و همچنین توزیع سنی و جنسی آن را تعیین نموده تا بتوانیم از نتایج حاصل در جهت استفاده‌های مدیریتی بهداشتی در زمینه برنامه ریزی‌های بهداشتی در جهت پیشگیری، کنترل و یا درمان و پیگیری بیماری بهره لازم را ببریم.

مواد و روش کار

در یک مطالعه توصیفی- مقطعی، بیماران مشکوک به بروسلوز مراجعه کننده به آزمایشگاه رفرانس نیروی زمینی ارتش طی سال‌های 1388تا 1390 با در نظر گرفتن سن، جنس و وضعیت بیماری مورد مطالعه قرار گرفتند. از تمامی افراد 5 میلی‌لیتر خون گرفته شد و سرم‌هایشان جدا گردید .با استفاده از 3 نوع آزمایش رایت 2ME  سرولوژی، رزبنگال تست، و رایت لوله‌ای که اساس همه آنها آگلوتیناسیون مستقیم است، به بررسی نمونه‌ها پرداختیم .آنتی‌ژن رزبنگال، آنتی‌ژن بروسلا ابورتوس سویه 19 و بافر  2ME از انستیتو پاستور ایران خریداری شد. روی هر کدام از نمونه‌ها، ابتدا آزمایش آگلوتیناسیون سریع با رزبنگال و سپس تیتراسیون با آنتی‌ژن رزبنگال (تا تیتر 1/1280) انجام گرفت. در این مطالعه، تست‌های رزبنگال، رایت و 2ME برابر یا بالاتر از 1/80 مثبت تلقی شدند (7). سپس روی کلیه نمونه سرم‌های مشکوک، آزمایش رایت لوله‌ای (تا رقت 1/1240) انجام و نهایتاً روی هر نمونه‌ای که تست رزبنگال و رایت آن مثبت شده بود، تست 2ME برای اندازه‌گیری تیتر IgG به عنوان یک نشانگر حالت فعال و یا مزمن بیماری (1،2) از رقت 1/20 انجام گرفت (7).

نتايج

از مجموع 318 نفر تحت بررسی، 42 مورد (13/2 درصد) مثبت بودند که از میان آنها 20 نفر زن (47/6 درصد) و 22 نفر مرد (52/4 درصد) بودند. میانگین سنی موارد مثــــــــبت، 27/1 سال بود. گروه سنی 29-20 سال با 11 نفر (26/2 درصد) بیشترین و گروه سنی 59-50 سال با 6 نفر (14/2درصد) کمترین تعداد افراد مبتلا را داشتند (جدول شماره 1).

جدول شماره 1: توزیع فراوانی نسبی جمعیت مبتلا به تب مالت بر حسب ســــــن و جنس در سال‌های 91-1388

جنس	زن		مرد		جمع
گروه سنی	تعداد مثبت	درصد	تعداد مثبت	درصد	تعداد مثبت	درصد
0-9	4	20	2	9/1	6	14/3
10-19	4	20	4	18/2	8	19
20-29	6	30	5	22/7	11	26/2
30-39	4	20	5	22/7	9	21/4
40-49	1	5	4	18/2	5	11/9
50-59	1	5	2	9/1	3	14/2
مجموع	20	47/6	22	52/4	42	100

دامداری و کشاورزی (به طور مشترک) با 14 نفر (3/33 درصد) شغل غالب جمعیت تحت بررسی بود. سابقه مصرف فرآورده‌های لبنی غیر پاستوریزه در جمعیت مبتلا به بروسلوز  36نفر (85/7 درصد) بود و 38 نفر (90/5 درصد) تماس مستقیم با دام داشتند. با تست رزبنگال 46 مورد (14/5درصد)، رایت لوله‌ای (1/80≥) 42 مورد (13/2 درصد) و  2ME(1/80≥) 34 مورد (10/7 درصد) مثبت دیده شد (جدول شماره 2 و 3)

 جدول شماره 2 : توزیع فراوانی نسبی بیماری تب مالت برحسب جنس و آزمایشات سرولوژی

جنس	زن			مرد			مجموع
فراوانی آزمایش	تعداد	موارد مثبت	درصد	تعداد	موارد مثبت	درصد	تعداد	موارد مثبت	درصد
رزبنگال	145	22	15/2	173	24	13/9	318	46	14/5
رایت	145	20	13/8	173	22	12/7	318	42	13/2
2ME	145	15	10/3	173	19	11	318	34	10/7

جدول شماره :3 توزیع فراوانی تیترهای آنتی‌بادی در موارد مثبت برحسب نتایج آزمون‌های رایت و 2ME

نوع آزمون	رایت		2ME
تیتر آنتی بادی	مرد	زن	مرد	زن
1/80	–	2	2	3
1/160	7	6	5	6
1/320	–	3	3	2
1/640	8	5	7	4
1/1280	5	2	2	–
1/2560	2	2	–	–
جمع	22	20	19	15

بحث

بر اساس مطالعه حاضر، 13/2 درصد جمعیت تحت بررسی آلوده به میکروب بروسلا بودند. میزان شیوع سرمی بین دو جنس تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد به طوری که شیوع در مردان با میزان 52/4 درصد در مقابل شیوع در زنان به میزان 47/6 درصد می‌باشد. نتایج حاصل از این مطالعه با نتایج تحقیقات منیری در کاشان (8)، شیخ در قزوین (9) و حاتمی (10) مطابقت داشت. این افزایش میزان شیوع بیماری در مردان می‌تواند به دلایل متعددی همچون چرا و ذبح دام توسط این افراد می‌باشد، اما خسروی‌نیا و همکاران در مطالعه‌ای که در گناباد انجام دادند آلودگی زنان را 59/6 درصد و آلودگی مردان را 40/4 درصد گزارش‌کردند که با مطالعه حاضر همخوانی ندارد (11). بیشترین میزان شیوع بروسلوز در افراد مراجعه کننده به آزمایشگاه رفرانس نیروی زمینی ارتش به گروه سنی 29-20 سال با تعداد 11 مورد (26/2 درصد) تعلق داشت. در مجموع بیشترین میزان شیوع بیماری مربوط به گروه سنی زیر 40 سال (گروه فعال جامعه از نظر شغلی) بود که در بررسی‌های به عمل آمده در ایران (12) و لوپز در مکزیک (13) نیز چنین نتیجه‌ای به دست آمد. از نظر توزیع جنسی موارد مثبت (تیترهای برابر یا بیش از 80/1) با آزمایش رزبنگال، رایت و 2ME  بیشترین موارد در افراد مذکر دیده شد. در تست غربالگری اولیه با آزمایش آگلوتیناسیون سریع با رزبنگال و رایت، شیوع سرمی عفونت بروسلایی در جامعه مورد بررسی به ترتیب 14/5 درصد و 13/2 درصد و از نظر آزمایش 2ME ، 10/7 درصد گزارش شد. طبق مطالعه‌ای که آویژگان در شهرکرد روی افراد مبتلا به بروسلوز انجام داد، تست رزبنگال تقریباً معادل تست رایت، میزان آلودگی را در بیماران تحت مطالعه نشان داد که با مطالعه حاضر مطابقت دارد (14). با توجه به انجام مطالعه حاصل روی بیماران مشکوک به تب مالت مراجعه کننده به آزمایشگاه رفرانس نیروی زمینی ارتش و عدم وجود مطالعات قبلی در این منطقه، نتایج بدست آمده نمی‌تواند منعکس کننده کل جامعه باشد .در مجموع می‌توان بیان داشت علیرغم شیوع بالای بیماری بروسلوز در حومه شهر تهران، توجه چندانی بدان نشده است. با توجه به وابسته به شغل بودن بیماری در منطقه، واکسیناسیون، مراقبت از بیماری، نظارت بر کشتار دام‌ها، استفاده از محصولات لبنی پاستوریزه، اطلاع رسانی و آموزش همگانی مردم در تمام سطوح و اقشار جامعه توصیه می‌گردد.

قدردانی و تشكر

از مسئولین و پرسنل آزمایشگاه رفرانس نزاجا و گروه بیماری‌های عفونی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ارتش که در انجام این امر ما را یاری نمودند، صمیمانه سپاسگزاریم.

منابع:

1. 1. Forestier C, Deleuil F. Brucella abortus lipopolysaccharide in murine peritoneal macrophages acts as a down-regulator of T cell activation. J Immunol 2000; 165(9): 5202-5210.
2. 2. Tiwari PR, Gupta W, Rishi P. Immunobiology of lipopolysaccharide (LPS) and LPS-drived mice against Salmonella typhimurium. immunoconjugates vaccinate Microbiol Immunol 1998; 42(1): 1-5.
3. 3. Morrison CD, Leive L. Fractions of lipopolysaccharide from E.coli 0111: B4 prepared by two extraction procedures. J Biol Chem. 1975; 250(8): 2911-2919.
4. 4. Bricker BJ, Ewalt R, Macmillan AP, Foster G, Brew S. Molecular characterization of Brucella strains isolated from marine mammals. J Clin Microbiol 2000; 38(3): 1258-1262.
5. 5. Bricker BJ. PCR as a diagnostic tool for brucellosis.Vet Microbiol 2000; 90(1-4): 435-446.
6. 6. Joorabchi A, Moemeni AA, Mohammadi M. Standard Wright tube agglutination can not evaluate clinical condition of human Brucellosis. Rahavard Danesh 1997; 3(1): 19-24.
7. 7. Tabatabaei SM, Zanganeh AM, Ghotbi M, Falahi H, Mirhaghani L. Principles of disease prevention and care according to national guideline. Seda Publishing Center; 1380. p. 43-46.
8. Moniri R. The evaluation of seroepidemiologic of Brucellosis in Kashan 1996. Feyz 1996; 1(1): 35-40.
9. Sheykh S. The evaluation of seroepidemiologic of Brucellosis in Ghazvin in 2002-2006. Second national congress of Brucellosis, Shahid Beheshti University 2007; p. 95-96.
10. Hatami H. Epidemiological of Brucellosis. Second national congress of Brucellosis, Shahid Beheshti University 2007; p. 12-21.
11. Khosravi nia A. Seroprevalance of Brucellosis in Gonabad. Book of abstracts presented at the Third National Congress between human and animal diseases, Mashhad, Organizations Publications Veterinary 1996; p. 19.
12. Azizi F, Hatami H, Janghorbani H. Epidemiology and control of common diseases in Iran. 4th ed. Tehran: Khosravi Publications; 2004. p. 533-541.
13. López-Merino A, Migranas-Ortiz R, Pérez- Miravete A, Magos C, Salvatierra-Izaba B, Tapia-Conyer R, et al. Seroepidemiology of brucellosis in Mexico. Salud Publica Mex. 1992; 34(2): 230-240.
14. Avijgan H, Tajbakhsh H, Ahmadi F. Seroprevalance and Comparison of serological tests for brucellosis in Kermanshah. Paper presented at the Health Congress of Kermanshah 2001; p. 53.
15. 15. Kasper DL, Braunwald E, Hauser S, Longo D, Jamdson JL, Fauci AS. Harrison’s Principle of Internal Medicine. 16th ed. Michigan: Mc Graw-Hill; 2005. p. 914-917.
16. 16. Iran Venterinary Organization. 2010. Available at: URL:http://www.ivo.org.ir. Accessed Jun22, 2012.

بررسی سرواپیدمیولوژی بروسلوز در شهرستان مشگین شهر از سال 1389-1385

برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید