آزمایش و آموزش

تشخیص آزمایشگاهی آمبولی ریوی

امیر اکبری

مقدمه

آمبولی ریوی یا Pulmonary Emboli (PE)، انسداد ناگهانی عروق ریه است؛ این انسداد معمولاً به‌وسیله لخته خونی است که از ورید پا به ریه حرکت کرده است.

آمبولی ریه، وضعیتی وخیم است که می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

آسیب به بخشی از ریه به دلیل نرسیدن خون به بافت ریه، این آسیب ممکن است منجر به افزایش فشارخون در شریان ریوی گردد.
کاهش سطح اکسیژن خون
آسیب به ارگان‌های دیگر بدن به دلیل فقدان اکسیژن
اگر لخته خون بزرگ یا متعدد باشد، می‌تواند منجر به مرگ شود.

علائم و نشانه‌های آمبولی ریه

علائم و نشانه‌های ماژور

نشانه‌ها و علائم آمبولی ریوی شامل تنگی نفس بدون دلیل مشخص، مشکلات تنفسی، درد قفسه سینه، سرفه یا سرفه خونی است. همچنین آریتمی (ضربان قلب نامنظم) نیز می‌تواند نشان دهد که فرد آمبولی ریوی دارد.

گاهی اوقات تنها علائم و نشانه‌ها مربوط به لخته وریدی عمقی هستند. این علائم شامل تورم در پا، تورم در طول یک ورید در پا، درد یا حساسیت در پا، احساس افزایش گرما در منطقه‌ای از پا که دچار ورم یا حساس به لمس شده و پوست ناحیه قرمز یا بی‌رنگ است.

و در آخر اینکه ممکن است علائمی مشاهده نشود!

علائم و نشانه‌های مینور

بعضی از افرادی که آمبولی ریوی دارند احساس اضطراب، ترس، سرگیجه یا غش، تنفس سریع، عرق کردن یا افزایش ضربان قلب دارند.

تشخیص آمبولی ریوی

تشخیص آمبولی ریوی معاینات کلینیکی و پاراکلینیکی متنوعی را می‌طلبد که در این مقاله با توجه به‌عنوان آن به تشخیص آزمایشگاهی آمبولی ریوی پرداخته شده است.

تست‌های آزمایشگاهی تشخیص آمبولی ریوی

تست‌های تشخیصی روی بیماران دارای علائم مشکوک به آمبولی ریوی، جهت تائید یا رد تشخیص، یا تا زمانی که تشخیص جانشین دیگری پیدا شود، انجام می‌گردد.

یافته‌های آزمایشگاهی معمول غیراختصاصی هستند و در زمینه آمبولی ریوی کمکی نمی‌کنند ولی ممکن است که تشخیص دیگری را پیشنهاد کنند. در تشخیص آمبولی ریوی، علاوه بر بررسی‌های انعقادی، موارد زیر بررسی می‌شوند:

نقص آنتی‌ترومبین III
نقص پروتئین C یا پروتئین S
ضدانعقاد لوپوسی
هموسیستینوری
نئوپلاسم نهفته
بیماری‌های بافت همبند

در این قسمت، از این میان به بررسی آزمایش پروتئین C یا S می‌پردازیم، تست‌های دیگر در مقالات پیشین بررسی شده یا در مقالات بعدی بررسی می‌شوند.

Protein C, Protein S

سیستم پروتئین C- پروتئین S مهارکننده‌ای مهم برای سیستم انعقادی است. پروتئین C، فاکتور 8 و 4 را مهار می‌کند و فعالیت مهاری پروتئین C توسط پروتئین S افزایش می‌یابد. نقص این پروتئین‌ها می‌تواند منجر به بروز خودبخودی ترومبوز داخل وریدی شود و نیز اشکال ناکارآمد این پروتئین‌ها منجر به وضعیت انعقادی افزایش‌یافته می‌شوند. علاوه بر این، 50% وضعیت‌های انعقادی افزایش‌یافته به سبب وجود فاکتور 5 انعقادی مقاوم به مهار شدن با پروتئین C است.

سنجش پروتئین C باید هم‌زمان با سنجش پروتئین S انجام گیرد زیرا کاهش فعالیت پروتئین C ممکن است به دلیل کاهش پروتئین S باشد. همچنین مقاومت به پروتئین C نیز باید سنجیده شود. برای سنجش پروتئین C و S، نیازی به ناشتایی نیست.

یافته‌های طبیعی

پروتئین S

60-130 درصد فعالیت طبیعی

پروتئین C

70-150 درصد فعالیت طبیعی

سطح این پروتئین با افزایش سن، کاهش می‌یابد. سطح پروتئین C در خانم‌ها پایین‌تر است.

سطوح کاهش‌یافته پروتئین C و S در موارد زیر مشاهده می‌شود:

نقص مادرزادی پروتئین C و S
انعقاد داخل عروقی منتشر
وضعیت هایپرکواگولوپاتی
آمبولی ریوی
ترومبوز وریدی
ترومبوز شریانی
نقص یا کمبود ویتامین K
بدخیمی
بیماری‌های اتوایمیون
التهاب
نکروز پوستی القاشده به‌وسیله وارفارین

عوامل مداخله کننده در بررسی پروتئین C و پروتئین S:

عوامل زیر می‌توانند در این بررسی مداخله داشته باشند:

وضعیت بعد از جراحی
بارداری
استفاده از هورمون‌های جنسی اگزوژن
غلظت سیترات در لوله جمع‌آوری نمونه
وضعیت‌های همراه با لخته‌سازی فعال از قبیل DVT
داروهای کاهنده پروتئین‌های C و S شامل مهارکننده‌های ویتامین K

برخی نکات:

نمونه خون وریدی را در لوله با درپوش آبی جمع کنید.
اگر بیش از یک نمونه خون گرفته می‌شود، نمونه خون موردنیاز برای این تست را در مرحله دوم بگیرید تا از آلودگی احتمالی با ترومبوپلاستین بافتی که در لوله اول محتمل است، اجتناب شود.
اگر فقط برای این تست نمونه‌گیری می‌شود، نمونه اول را در لوله با درپوش قرمز گرفته و دور بریزید و سپس نمونه اصلی برای این تست را در لوله با درپوش آبی جمع‌آوری کنید.
لوله را در ظرف یخ قرار دهید.

سایر بررسی‌های آزمایشگاهی که بطور بالقوه می‌توانند در بررسی آمبولی ریوی مفید باشند:

تست D-دایمر
سطح آلبومین ایسکمی اصلاح‌شده
شمارش گلبول سفید
گازهای خون شریانی
سطح تروپونین سرم
پپتید ناتریورتیک مغز

منابع:

Moby`s diagnostic and laboratory test reference,11^th 2013
R Ouellett,D. (Jun 22, 2016). Pulmonary Embolism. Retrieved August 26, 2016 from Medscape on the World Wide Web: http://emedicine.medscape.com/article/300901-overview
What Is Pulmonary Embolism?. (July 1, 2011). Retrieved August 26, 2016 from National Heart,Lung, and Blood Institute on the World Wide Web: https://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/pe
What Are the Signs and Symptoms of Pulmonary Embolism?. (July 1, 2011). Retrieved August 26, 2016 from National Heart,Lung, and Blood Institute on the World Wide Web: https://www.nhlbi.nih.gov/health/health-topics/topics/pe/signs

عفونت‌های قارچی مجاری تنفسی (قسمت دوم)

برای دانلود فایل pdf بر روی لینک زیر کلیک کنید

برای دانلود باید وارد سایت شوید.

خواندن تمام مطلب