لوپوس اریتماتوی دیسکوئید در مقابل برخی از انواع درماتوفیتوزیس
دکتر محمد قهری
آزمایشگاه تشخیص طبی رسالت
لوپوس اریتماتوی جلدی دارای طیف وسیعی از تظاهرات است که دامنه‌ی آنها از ضایعات منفرد و مزمن پوست در لوپوس اریتماتوی مزمن، تا ضایعات وسیع پلی‌مورف (چند شکل) در لوپوس اریتماتوی جلدی تحت حاد، تا درگیری اعضاء متعدد در لوپوس اریتماتوی سیستمیک متغیر است. لوپوس اریتماتوی دیسکوئید یا لوپوس اریتماتوی جلدیِ مزمن ممکن است بصورت یک ضایعه‌ی پوستی بدون بیماری سیستمیک یا بعنوان جزئی از لوپوس اریتماتوی سیستمیک بروز نماید. میزان بروز بیماری در زنان 2 برابر مردان است که در اثر عواملی مثل ضربه، استرس‌های روحی، آفتاب سوختگی، عفونت، تماس با سرما و حاملگی تسهیل می‌شود. در ضمن بعد از بروز ضایعات وضعیت آنها به ویژه در اثر تماس با نور خورشید و یا تروما تشدید خواهد شد. محل شایع بروز بیماری ناحیه‌ی سر بویژه صورت، گوش و اسکالپ می‌باشد. ضایعات بیشتر بطور تیپیک بر روی قدام سینه، پشت، بازوها و نیز سر بروز می‌نمایند.
ضایعاتِ پوستی در ابتدا ظاهری ادماتوز و قرمز رنگ دارند
لزیونها ممکن است پوسته‌های ضخیم و چسبیده‌ای داشته باشند
ضایعه‌ی اولیه به شکل یک پاپول اریتماتو است، این ضایعه بعدا گسترش می‌یابد و بصورت پلاک بدون علامت با حدود مشخص و برجسته به رنگ قرمز تا بنفش و یا ضایعه‌ی حلقوی با حاشیه ی اریتماتوی سفت، بهبود مرکزی همراه با آتروفی، تلانژکتازی و هیپوپیگمانتاسیون در می‌آید. در سطح ضایعات پوسته‌هائی با چسبندگی زیاد وجود دارد و بعد از برداشتن آنها میخ‌های کراتینی که درون مجاری پیلوسباسه متسع را پر کرده‌اند نمایان می‌شوند. به این یافته tin-tack-sign می‌گویند. ضایعات توزیعی غیر قرینه دارند و ممکن است لب‌ها، زبان و مخاط دهان را درگیر نمایند. در این مکانها ضایعات خود را بصورت پلاک نشان می‌دهند.
ضایعات در سر موجب ریزش مو، قرمزی و پوسته‌ریزی می‌شود
بیماری در پوست سر با اریتم، پوسته‌دهی، و تشکیل توپی‌های فولیکولی شروع می‌شود. فولیکولهای مو تخریب می‌شوند و سبب طاسی برگشت‌ناپذیر و جوشگاهی می‌گردند. ریزش مو توزیع نامنظم و تصادفی دارد.
علی‌رغم نمای ظاهری بد، این ضایعات تقریبا همیشه بدون درد و علامت می‌باشند. سیر بیماری لوپوس اریتماتوی دیسکوئید به شکل مزمن با پیشرفت آهسته است که ماهها بدون تغییر باقی می‌ماند و خودبخود بهبود می‌یابد و یا با آتروفی بیشتر پیشرفت می‌نماید و در نهایت اسکارهای سفید رنگ صاف یا فرورفته و ریزش موی سیکاتریسیل بر جای می‌گذارد. از انواع نادر این بیماری میتوان به لوپوس اریتماتوی هیپرتروفیک، لوپوس اریتماتوی آکرال (انتهائی)، لوپوس اریتماتوی متورم و نیز لوپوس اریتماتوی شبه روزاسه اشاره نمود.
تقریبا یک چهارم بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوی سیستمیک ضایعات لوپوس اریتماتوی دیسکوئید دارند در حالیکه احتمال تبدیل لوپوس اریتماتوی دیسکوئید به نوع سیستمیک تقریبا حدود 5% است و هر چه ضایعات پوستی شدیدتر و وسعت ضایعه بیشتر باشد احتمال سیستمیک شدن بیماری بیشتر است. در نیمی از مبتلایان مبتلا به لوپوس اریتماتوی دیسکوئید اختلالات آزمایشگاهی از جمله آنمی، ترومبوسیتوپنی، بالابودن سدیمان، گاموپاتی منوکلونال خوش‌خیم وجود دارد. تست ANA در 35% موارد مثبت است که این میزان بویژه در موارد درمان بیماری، افراد مسن، درگیری وسیع پوستی، نیز در مبتلایانی که علاوه بر لوپوس اریتماتوی دیسکوئید دارای پدیده‌ی رینود و آرترالژی می‌باشد از شیوع بیشتری برخوردار است. میزان مثبت شدن anti-DNA در این مبتلایان صفر تا 27% می‌باشد که چنین بیمارانی با احتمال بیشتری به سمت لوپوس اریتماتوی سیستمیک پیشرفت می‌کنند.
ضایعات متورم و اریتماتو
لزیونهای اریتمانوی پوسته دهنده
لزیونهای هیپرکراتوتیک در نوک انگشتان دست ممکن است دیده شوند
اشکال پوستی دیگری در بیماری لوپوس وجود دارد که یکی از آنها لوپوس اریتماتوی جلدی تحت حاد است که حدود 10 درصد موارد لوپوس را شامل می‌شود. ضایعات این بیماری برعکس لوپوس اریتماتوی دیسکوئید بدون بر جای گذاشتن اسکار بهبود می‌یابند و علائم سیستمیک خفیف‌تری دارند. لوپوس اریتماتوی سیستمیک نیز دارای تظاهرات پوستی است که تظاهرات اختصاصی آن شامل راش بال پروانه‌ای، افزایش حساسیت به نور، ضایعات دهانی و لوپوس اریتماتوی دیسکوئید می‌باشند.
تشخیص‌های افتراقی شامل بثورات داروئی بویژه تیازیدها، درماتومیوزیت، سیفیلیس مرحله دوم، پسوریازیس، لنفوم جلدی سلول T، درماتیت سبوروئیک و تینه‌آی بدن (کورپوریس) می‌باشد.
به این نکته باید توجه داشت که بیماران مبتلا به لوپوس اریتماتوی جلدی دارای معیارهای لوپوس اریتماتوی سیستمیک نیستند.
تشخیص آزمایشگاهی:
بیوپسی از ضایعه پوست برای بررسی هیستوپاتولوژی
بیوپسی از ضایعات قدیمی جهت بررسی ایمنوفلورسانس
معاینات سیستمیک (بالینی)
انجام آزمایشاتِ ANA، anti-DNA، آنتی‌بادیهای
anti-Ro/ss-A , anti-La/ss-B, anti-sm, anti-RNP
انجام آزمایشات کامل ادرار، شمارش کامل خون، سدیمانتاسیون و 50 C3, C4, CH
:References
- Anthony du Vivier,Atlas of clinical DERMATOLOGY. Churchill livingstone. 1986
- تشخیص و درمان بیماریهای پوست- توماس پی. هبیف. ترجمه دکتر کامران بلیغی، دکتر خسرو سبحانیان- انتشارات ارجمند- 1386 – صفحات 392 الی 404.
برای دانلود فایل pdf بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام