سارکوم کاپوسی

آزمایشگاه و بالین

سارکوم کاپوسی

دکتر محسن منشدی

آزمایشگاه تشخیص طبی دکتر منشدی

www.manshadilab.com

مقدمه:

سارکوم کاپوسی یک نوع سرطان کمیاب است که عامل آن ویروس می‌باشد. این بیماری پوست و اندام‌های داخلی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

این بیماری بیشتر در افراد مبتلا به عفونت حاد HIV و یا آن دسته از مبتلایانی که کمتر کنترل شده‌اند دیده می‌شود، همچنین افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها به دلایل دیگری تضعیف شده و یا ازلحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به این ویروس باشند را مبتلا می‌کند.

علائم و نشانه‌ها:

شایع‌ترین علامت اولیه در این بیماری، ظهور لکه‌های کوچک بدون درد، مسطح و تغییر رنگ‌داده در سطح پوست یا داخل حفره دهان است که معمولاً قرمز یا ارغوانی است و شبیه یک کبودی به‌نظر می‌آیند. به‌ مرور زمان این لکه‌ها ممکن است به شکل غده یا نودول رشد کنند یا به یکدیگر متصل و یکپارچه شوند.

اندام‌های داخلی هم از قبیل غدد لنفاوی، ریه‌ها و سیستم گوارشی، می‌توانند تحت‌تأثیر قرار گیرند و علائمی شبیه موارد زیر ایجاد کنند:

• تورم آزاردهنده در دست‌ها و پاها (لنفودم)
• نفس‌تنگی، سرفه خون‌آلود و درد قفسه صدری
• تهوع، استفراغ، دل‌درد و اسهال

میزان پیشرفت علائم بستگی به نوع سارکوم کاپوسی دارد. علائم در اکثر انواع این بیماری به‌سرعت در عرض چند هفته یا چند ماه، بدون اقدام به درمان، بدترمی‌شوند، اما برخی از انواع آن خیلی به آهستگی و طی چند سال پیشرفت می‌کند.

چه زمانی توصیه‌های پزشکی ضرورت پیدا می‌کنند؟

در صورت مشاهده هرگونه علائم نگران‌کننده که تصور شود به دلیل سارکوم کاپوسی به وجود آمده است بایستی به پزشک مراجعه شود. چنانچه فرد بیمار به عفونت با HIV نیز مبتلا باشد، باید به کلینیک HIV هم مراجعه کند. پزشک معالج در مورد علائم ظاهرشده سؤالاتی از بیمار خواهد پرسید و پوست را ازنظر وجود خصوصیات لکه‌های تغییررنگ‌یافته مورد معاینه و بررسی قرار خواهد داد. درصورتی‌که پزشک، مشکوک به بروز سارکوم کاپوسی شود ممکن است بیمار را برای انجام آزمایش‌های تکمیلی جهت تائید تشخیص بیماری ارجاع دهد. این آزمایش‌ها می‌تواند شامل موارد ذیل باشد:

• تست HIV – آزمایش خون برای تأیید و یا رد عفونت با HIV (درصورتی‌که این عفونت از قبل در بیمار تشخیص داده نشده باشد).
• بیوپسی پوست – در این آزمایش نمونه کوچکی از سلول‌ها از ناحیه آسیب‌دیده پوست گرفته می‌شود و ازنظر وجود سلول‌های سارکوم کاپوسی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• آندوسکوپی – در این روش لوله نازک قابل ارتجاع به نام آندوسکوپ به درون گلو فرستاده می‌شود تا ریه‌ها و سیستم گوارشی ازنظر آسیب واردشده، مورد بررسی قرار گیرند.
• سی‌تی‌اسکن – از طریق این اسکن آسیب‌هایی که به غدد لنفاوی یا قسمت‌های دیگر بدن وارد شده‌اند، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

علل ایجادکننده

سارکوم کاپوسی در اثر عفونت با ویروسی به نام هرپس ویروس انسانی 8 (HHV-8) که به آن هرپس ویروس وابسته به سارکوم کاپوسی (KSHV) نیز می‌گویند، به وجود می‌آید. تصور می‌شود که این ویروس از طریق تماس جنسی، بزاق، یا از طریق مادر به نوزاد در هنگام وضع‌حمل، انتقال می‌یابد. HHV-8 ویروس نسبتاً شایعی است و اکثر افرادی که حامل این ویروس هستند مبتلا به سارکوم کاپوسی نخواهند شد. به نظر می‌رسد که این ویروس تنها در برخی از افراد مبتلا به فقر سیستم ایمنی و کسانی که ازلحاظ ژنتیکی نسبت به این ویروس آسیب‌پذیر هستند، باعث ایجاد سرطان شود.

فقر سیستم ایمنی شرایط را برای تکثیر ویروس HHV-8 در خون تا حد امکان فراهم می‌کند و این شرایط شانس ایجاد سارکوم کاپوسی را افزایش خواهد داد. به نظر می‌رسد این ویروس باعث ایجاد تغییر در آن دسته از دستورات ژنتیکی که مسئول کنترل رشد سلولی هستند، می‌شود؛ درنتیجه برخی سلول‌ها به‌طور غیرقابل‌کنترلی تکثیر یافته و توده‌هایی را ایجاد می‌کنند که تومور نامیده می‌شوند.

انواع سارکوم کاپوسی و درمان آن‌ها

سارکوم کاپوسی چهار نوع اصلی دارد که هرکدام از آن‌ها، گروه‌های مختلفی از افراد را مبتلا می‌کنند و روش‌های درمان متفاوتی دارند.

سارکوم کاپوسی وابسته به HIV

گرچه این مورد زیاد شایع نیست، ولی هنوز سارکوم کاپوسی یکی از مهم‌ترین سرطان‌هایی است که مبتلایان به HIV را درگیر می‌کند. پیشرفت این نوع سارکوم درصورت اقدام نکردن به درمان بسیار سریع است، به‌هرحال این نوع سارکوم را می‌توان با مصرف داروهای HIV، بنام “درمان آنتی‌ویروس ترکیبی (cART)” که برای جلوگیری از تکثیر ویروس HIV و بهبود سیستم ایمنی، مورداستفاده قرار می‌گیرند، تحت کنترل قرار داد. با این اقدام سیستم ایمنی می‌تواند میزان HHV-8  را در بدن کاهش دهد.

برای درمان برخی از بیماران ممکن است پرتودرمانی (استفاده از امواج با انرژی بالا برای تخریب سلول‌های سرطانی) یا شیمی‌درمانی (استفاده از داروهای قوی جهت تخریب سلول‌های سرطانی) موردنیاز باشد. اتخاذ روش درمانی، بستگی به کانون سرطان، میزان گسترش بیماری و نشانه‌هایی که ظاهرشده‌اند، دارد.

سارکوم کاپوسی کلاسیک

سارکوم کاپوسی کلاسیک، در اغلب موارد مردان میانسال و کهنسال ساکن نواحی مدیترانه یا یهودیان اشکنازی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. یهودیان اشکنازی منشعب از جماعت یهودیانی هستند که در اروپای مرکزی و غربی زندگی می‌کردند. اکثر یهودیان انگلستان از دسته یهودیان اشکنازی هستند. به نظر می‌رسد کسانی که مبتلا به سارکوم کاپوسی کلاسیک می‌شوند با استعداد ژنتیکی ابتلا به ویروس HHV-8 به دنیا می‌آیند. برخلاف سایر انواع سارکوم کاپوسی، علائم سارکوم کاپوسی کلاسیک خیلی به‌آرامی و طی سالیان متمادی گسترش می‌یابد و معمولاً محدود به پوست است.

معمولاً درمان فوری ضرورتی ندارد، زیرا در بسیاری از موارد این بیماری بر روی نرخ امید به زندگی فرد تأثیری نمی‌گذارد. معمولاً بیمار به‌دقت تحت مراقبت و پایش قرارمی‌گیرد و فقط زمانی درمان صورت می‌گیرد که علائم به‌طور مشخص تشدید شده باشند. چنانچه اقدام به درمان ضروری باشد، غالباً از پرتودرمانی استفاده می‌شود، هرچند لکه‌های کوچک پوستی یا ندول‌ها می‌توانند با روش جراحی یا کرایوتراپی (فریز کردن) برداشته شوند.

سارکوم کاپوسی وابسته به پیوند

سارکوم کاپوسی وابسته به پیوند، یک عارضه نادر در پیوند عضو می‌باشد. این مورد به خاطر استفاده از داروهای مهارکننده ایمنی رخ می‌دهد. از این داروها برای جلوگیری از پس‌زدن بافت جدید توسط بدن استفاده می‌کنند و متعاقب آن، عفونت قبلی با HHV-8 فعال می‌شود. فعال شدن عفونت معادل افزایش سطح ویروس و متعاقب آن شروع تکثیر مجدد ویروسی است. سارکوم کاپوسی وابسته به پیوند می‌تواند مهاجم باشد و معمولاً باید به‌سرعت درمان شود. در صورت امکان و در حالت عادی، درمان با کاهش یا توقف مصرف مهارکننده‌های ایمنی صورت می‌پذیرد. اگر این روش موفقیت‌آمیز نبود، ممکن است از پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی کمک گرفته شود.

سارکوم کاپوسی بومی آفریقا

سارکوم کاپوسی بومی آفریقایی در قسمت‌هایی از آفریقا شایع است و یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در آن نواحی می‌باشد. گرچه این نوع بیماری به‌طور مجزا از سارکوم کاپوسی وابسته به HIV دسته‌بندی می‌شود، اما در موارد زیادی ممکن است به علت یک عفونت HIV تشخیص‌داده‌نشده، رخ دهد؛ بنابراین تمامی موارد مشکوک بایستی یک تست HIV داشته باشند، زیرا مؤثرترین درمان در این موارد درمانHIV  است. در مواردی که علت ایجادکننده بیماری، عفونت HIV نباشد، این نوع ســارکوم کاپوسی ممکن است ناشی از استعداد ژنتیکی به HHV-8 باشد. این موارد معمولاً با شیمی‌درمانی مداوا می‌شوند، اگرچه برخی مواقع پرتودرمانی هم ممکن است بکار رود.

چشم‌انداز

معمولاً می‌توان با درمان مناسب برای سال‌ها این بیماری را تحت کنترل قرارداد. مرگ ناشی از این بیماری در انگلستان شایع نیست. لکه‌های تغییر‌رنگ‌داده‌ی پوست، غالباً با اقدامات درمانی، کوچک و رنگ‌پریده می‌شوند، هرچند ممکن است به‌طور کامل محو نشوند. همواره یک درمان قطعی برای هرنوع از سارکوم کاپوسی مقدور نیست و شانس بروز مجدد آن در آینده وجود دارد. در صورت بروز چنین امری، فرد مبتلا باید در اسرع وقت به کلینیک HIV، بیمارستان تخصصی یا پزشک خود مراجعه کند.

WWW.NHS.UK

2015/03/24

https://medlabnews.ir/%d8%a7%db%8c%d8%af%d8%b2/

برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید