ابتلا به تریشینوزیس به دنبال مصرف گوشت گراز آلوده به تریشین
مرجان مجابی کارشناس ارشد میکروبیولوژی
مقدمه
تریشینوزیس Trichinellosis عفونتی انگلی با انتشار جهانی است که از طریق مصرف گوشت خوک به صورت خام یا نیم‌پز و یا سایر گوشت‌های حاوی لاروهای کیسته شده نماتود انگلی تریشین Tricheinella ایجاد می‌شود. علاوه بر انسان طیف وسیعی از حیوانات گوشتخوار و همه‌چیز‌خوار به این انگل آلوده شده و سبب حفظ چرخه آن در طبیعت می‌شوند. با مطالعات اخیر در دنیا تاکنون 8 گونه از این انگل شامل تریشینلا اسپیرالیس، تریشینلا ناتیسوا، تریشـــــــــینلا بریـــتوی، T.peseudospiralis،T.murrelli ، T.nelsoni، T.papuae و T.zimbabwensis شناسایی شده‌اند. همچنین 3 سویه T6، T8 و T9 نیز از گوشتخواران وحشی آمریکا، آفریقا و ژاپن جداسازی شده‌اند. به جز تریشینلا اسپیرالیس و تریشینلا سودواسپیرالیس که انتشار جهانی دارند بقیه گونه‌ها به صورت منطقه‌ای حائز اهمیت هستند.
آلودگی انسان به این انگل با مصرف گوشت حاوی کیست آغاز می‌شود. پس از هضم شدن کیست‌ها لاروهای انگل آزاد شده به داخل مخاط روده نفوذ می‌کنند و طی مدت کوتاهی حدود 30 تا 40 ساعت به کرم‌های بالغ تبدیل می‌شوند که بلافاصله بعد از بلوغ جفت‌گیری می‌کنند. لاروها طی 3 روز بعد از لقاح ایجاد می‌شوند و به محض رهایی در مخاط روده وارد عروق لنفاوی شده و از آنجا به جریان خون دسترسی می‌یابند. لاروها مویرگ‌های عضلات را به منظور نفوذ به داخل فیبر‌های عضلانی ترک می‌کنند و در آنجا تشکیل کیست می‌دهند.
علائم بیماری
علائم بيماري به سه مرحله گوارشی، مهاجرت لاروها و استقرار آنها در عضلات تقسیم بندی می‌شوند. تشخیص بیماری می‌تواند به روشی بر اساس علائم بالینی و تاریخچه بیماری صورت گیرد، اما باید توسط بررسی‌های آزمایشگاهی یا تست‌های سرولوژی تأیید شود.
در ایران خوشبختانه به رغم گزارش آلودگی به این انگل از حیوانات مختلف شامل گراز، شغال، خرس قهوه‌ای، روباه قرمز، کفتار، گربه وحشی، سگ‌های ولگرد، جوندگان و راسو تا قبل از این، غیر از یک مورد عفونت تأیید شده به روش سرولوژی گزارش مستند دیگری از موارد انسانی وجود ندارد.
روش کار
در اردیبهشت ماه سال 1386، 7 نفر از اعضای یک خانواده ساکن تهران از گوشت گراز که از منطقه جنگلی جواهردشت شهر سیاهکل استان گیلان شکار شده و برای آنها ارسال شده بود به صورت چند وعده کبابی و یک وعده خورشتی مصرف نمودند. فرد دیگر عضو این خانواده فقط از وعده خورشتی مصرف کرده بود. حدود سه الی چهار هفته بعد از مصرف این گوشت در 6 نفر از این اعضاء با طیف سنی 24 الی 27 سال (5 نفر مذکر و 1 نفر مؤنث) علائم بالینی مشترکی شامل تب، ورم صورت به ویژه اطراف چشم‌ها، دردهای استخوانی، گرفتگی پاها و گردن ظاهر شد. علاوه بر آن علائم دیگری شامل تورم حلق، لرز، افت فشار، خونریزی زیر جلدی و زیر ناخن‌ها و کهیر به درجات متفاوت در این افراد ظهور نمود.
دو نفر دیگر از اعضای این خانوار که یکی از آنها فقط از وعده خورشتی مصرف کرده بود علائم بارزی را نشان ندادند. افراد دارای علائم چندین بار به پزشکان مختلف مراجعه نمودند که اغلب مشکوک به آنفلوآنزا تشخیص داده شدند و داروی ایبوپروفن جهت تسکین دردها مصرف کرده بودند.به دنبال ادامه علائم به ویژه در سه تن از این افراد که علائم را با شدت بیشتری نشان می‌دادند و پس از ارجاع آنها به مرکز بهداشت ابتدا شرح کاملی از علائم بالینی، تاریخچه بیماری از جمله نوع گوشت مصرفی، زمان مصرف گوشت و شروع علائم، چگونگی طبخ گوشت و تعداد افراد مصرف کننده گوشت از آنها گرفته شد.
آزمایش خون جهت شمارش ائوزینوفیل‌ها، اندازه‌گیری سطح آنزیم‌های لاکتات دهیدروژناز LDH و کراتین فسفوکیناز CPK برای بیماران انجام شد. باقیمانده گوشت گراز نیز از این خانواده دریافت شد و قسمتی از آن به روش هضمی (پپسین– اسیدکلریدریک ) از نظر وجود لارو تریشین مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین برش نازکی از آن با رنگ کارمن آلوم رنگ آمیزی شد. مقاطع پاتولوژی نیز از عضله تهیه و به روش هماتوکسیلین– ائوزین رنگ آمیزی شدند. آزمایش سرولوژی به روش الیزا برای بررسی وجود IgG بر ضد تریشینلا استفاده شد. آزمایش مدفوع به روش فرمالین– اتر نیز به عمل آمد.
یافته‌ها
تاریخچه بیماری و علائم بالینی حاکی از ابتلای بیماران به تریشینوز بود. نتایج آزمایش‌های خون شامل افزایش درصد ائوزینوفیل‌های خون محیطی افزایش مقادیر آنزیم‌هایLDH و CPK در سرم این تشخیص را تقویت نمود. میانگین تعداد ائوزینوفیل‌ها در خون محیطی 2091 عدد در میلی‌متر مکعب خون بدست آمد. میانگین مقادیر آنزیم‌های LDH-CPK به ترتیب 225-500 890U/L
درآزمایش میکروسکوپی بخشی از گوشت پس از رنگ آمیزی با کارمن-آلوم لاروهای کیسته شده تریشین مشاهده شد. در مقاطع پاتولوژی نیز کیست‌های حاوی لارو تریشین رؤیت شد. پس از باز شدن گوشت مصرفی با روش هضمی لاروهای آزاد شده تریشین نیز مشاهده شدند. در آزمایش سرولوژی به روش الیزا (که برای سه تن از بیماران مقدور شد) وجود IgG بر ضد تریشینلا در دو مورد به اثبات رسید؛ در آزمایش مدفوع هیچ کرم بالغ یا لارو تریشین مشاهده نشد و بعد از تأیید ابتلا به تریشینوزیس بیماران با استفاده از داروی آلبئدازول (400 میلی‌گرم 2 بار در روز به مدت 10 روز) تحت درمان قرار گرفتند.
کیست حاوی لارو تریشین در مقطع پاتولوژی (رنگ آمیزی هماتوکسین– ائوزین بزرگنمایی 400)
لارو های آزاد شده تریشین پس از باز شدن گوشت مصرفی با روش هضمی 400X
نتیجه گیری
با توجه به افزایش تمایل مصرف گوشت شکاری خصوصاً در جوانان و عدم بازرسی این گوشت‌ها و با توجه به وجود آلودگی در حیوانات وحشی منطقه و سایر مناطق ایران، احتمال بروز موارد مشابه و ایجاد همه گیری‌های کوچک وجود دارد، لذا توجه ویژه دست اندرکاران بهداشتی– درمانی کشور و پزشکان را به این بیماری جلب می‌کنیم.
References:
1.John TD.Petri WA . the blood and tissue dwelling nematodes In : Markell EK . Medical Parasitology 9 th ed . saunders Missuri 2006 . p305-310
- Pozio E .world distribution of trichinella spp infections in animals and humans . vet parasitol 2007.149:3-21
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/trichinosis/symptoms-causes/syc-20378583
https://medlabnews.ir/%d8%a7%d9%86%da%af%d9%84%e2%80%8c%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-2/
برای دانلود پی دی اف بر روی لینک زیر کلیک کنید
ورود / ثبت نام