بررسی تأثیر امگا-3 بر بیماری‌های سرطانی و روانی

بررسی تأثیر امگا-3 بر بیماری‌های سرطانی و روانی

جاوید تقی نژاد¹، رامین انوشه²

1) دانشجوی میکروبیولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان (نويسنده مسئول)

2) دانشجوی انفورماتیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس

چکیده

اسيدهاي چرب امگا-3 در صنايع داروسازي و غذايي حائز اهميت هستند. اسيدهاي چرب ضروري EPA و DHA براي رشد و سلامتي مهم بوده و مطالعات انجام شده بر روي مردم نواحي مختلف دنيا نشان داده كه اسكيموها و ساكنان مناطق مديترانه‌اي بسيار كمتر از افراد ديگر مناطق جهان دچار بيماري‌هاي قلبي مي‌شوند. ماهي و بخصوص ماهيان سردابي نظير ماهي كيلكا، ماهي تون، و آزاد از غني‌ترين منابع اين اسيدهاي چرب بوده و راه‌هاي مختلفي براي جداسازي و تغليظ اين اسيدهاي چرب وجود دارد. نقش اين اسيدهاي چرب در تغذيه و سلامت انسان به طور كامل شناخته شده است. اسيدهای چرب امگا-3، يکی از چربی‌های بدن انسان می‌باشد که به فراوانی در ماهی يا روغن ماهی وجود دارد و اثرات بالقوه فراوانی در تعديل بيماری‌های مختلف دارد. جستجو در مورد مکانیسم‌های مولکولی و سلولی تأثیر اسیدهای چرب امگا-3 بر روی سلامت و بیماری‌ها موجب ايجاد حجم زیادی از شواهد گردید که حاکی از آنند که این لیپید‌های رژیم غذایی، فرایندهای متعددی را تنظيم می‌نمایند.

کلید واژه: امگا-3، بیماری‌ها، اسید‌های چرب.

مقدمه

در اوایل سال 1930، نتایج مطالعه‌ای بر روی موش‌های صحرایی دانشمندان را شگفت زده کرد، آنها دریافتند که خارج کردن چربی از رژیم غذایی موش‌های صحرایی باعث اختلال در رشد، اختلالات تولید مثلی، پوسته ریزی، ضایعات کلیوی و تشنگی شدید و مصرف زیاد آب در آنها می‌شود. بار دیگر، با وارد کردن مجدد چربی در رژیم غذایی موش‌های صحرایی، تمامی این مشکلات از بین رفتند. این مطالعه باعث کشف اسیدهای چرب ضروری شد. آلفا لینولنیک اسید (ALA)، ایکوزاپنتانوئیک (EPA) و دوکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) از مشتقات اصلی امگا-3 هستند،⁽¹⁾ به همين دليل هر فرد در رژيم غذايي خود بايد به طور قطعي منبع غني از اين دو اسيد چرب را دريافت كند. يكي از غني‌ترين منابع اين اسيدهاي چرب روغن ماهي است و بسياري از منابع نشان داده‌اند كه دريافت روغن ماهي باعث افزايش ميزان سلولي اسيدهاي چرب ايكوزاپنتوئنوئيك اسيد و دوكوزاهگزاانوئيك اسيد مي‌شود.⁽²⁾ بسياري از مطالعات نشان داده‌اند كه اسيدهاي چرب امگا-3 داراي اثرات ضد التهابي مي‌باشند و باعث به تأخير انداختن بيماري‌هاي قلبي و عروقي مي‌شوند.^(5-3)

سرطان و امگا-3

غذاهای دریایی مانند ماهی سالمون و تون که دارای مقادیر زیادی اسید چرب امگا-3 هستند تأثیرات ضد سرطانی دارند. مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که مصرف روغن ماهی غنی شده (دارای مقدار بالای اسیدهای چرب امگا-3) باعث کاهش چشمگیر تومور روده بزرگ می‌شود. اسیدهای چرب امگا-3 با مسدود کردن اثر استر شدن بر روی سلول‌های پستانی خطر بروز سرطان را کاهش می‌دهند.⁽⁶⁾ پژوهشگران پی بردند کهEPA  و DHA دارای نقش ضد توموری هستند.⁽⁷⁾ به دنبال تحقیقات فراوان و نتایج بدست آمده امروزه به تمام خانم‌ها توصیه می‌شود که نیاز دو اسید چربEPA  و DHA خود را حتماً با خوردن دو عدد ماهی در هفته تأمین کنند، همچنین مصرف این دو اسید چرب از خانواده امگا-3 را بهترین پروفلاکسی برای سرطان پستان در سراسر جهان دانسته‌اند.⁽⁸⁾ مصرف بالای ماهی و به دنبال آن امگا-3 در رعایت نسبت امگا-3 به امگا-6 در خانم‌های ژاپنی باعث شده است که سرطان پستان به مقدار 5 برابر کمتر از خانم‌های اروپایی و آمریکایی در آنها ديده شود.⁽⁹⁾ اسیدهای چرب امگا–3 یک عامل محافظتی ویژه برای پیشگیری از سرطان پوست هستند.⁽¹⁰⁾ براساس نتایج یک مطالعه جدید نشان داده شده که پیروی طولانی مدت از یک رژیم غذایی غنی از امگا-3 می‌تواند تا 30% از رشد تومور سینه جلوگیری کند.⁽¹¹⁾ مطالعه حیوانی و انسانی متعددی در زمینه سرطان و امگا-3 انجام شده است. مطالعه‌های حیوانی نشان دادند که اسید‌های چرب امگا-3 به خصوص ایکوزا پنتانوئیک اسید و دوکوزا هگزاانوئیک اسید سبب مهار رشد تومور پروستات و  در مقابل اسیدهای چرب امگا-6 سبب تحریک رشد تومور می شوند.⁽³⁸⁾ براساس یافته‌های حاصل از متاآنالیز توسط  Simonو همکاران دریافت بالای آلفالینولنیک اسید رژیم غذایی و غلظت بالای آن در بافت چربی و خون مرتبط با افزایش خطر کم سرطان پروستات بود.⁽³⁹⁾ در یک بررسی، سطوح اسیدهای چرب امگا-3 موجود در لکوسیت و بافت پروستات در بیماران با بزرگی خوش‌خیم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia یا BPH) و سرطان پروستات اندازه‌گیری گردید. در افراد با ورم پروستات خوش‌خیم سطوح مشابهی از آلفا لینولنیک اسید در لکوسیت و بافت پروستات مشاهده شده، اما بیماران سرطانی سطح بالاتری از آلفا لینولنیک اسید در بافت پروستات در مقایسه با لکوسیت‌ها داشتند.⁽⁴⁰⁾ مطالعات حیوانی نشان دادند که اسیدهای چرب امگا-3 به خصوص ایکوزا پنتانوئیک اسید و دوکوزا هگزانوئیک اسید سبب مهار رشد تومور پروستات می‌شود.⁽³⁸⁾ در مطالعات تجربى نشان داده شده است که تعادل بین سلول‌هاى اپيتليال کولون، تکثیر و آپوپتوزيس مى‌تواند با رژيم غذايي امگا-3 مطلوب بوده و در مقابل مواد سمى سرطان‌زا مقاومت ايجاد کند.^(47-45) القاء آپوپتوز و مهار پیشرفت سلولی مشاهده شده در درمان باω–3 PUFA ها با انواع مختلف سلول‌های سرطانی ارزیابی شده است.^(50-48)

ويلت و همکاران گزارش کردند که مصرف روغن ماهى در برابر سرطان روده بزرگ نقش حفاظتى دارد.⁽⁵¹⁾ شواهد ايپدميولوژيک نشان مى‌دهند که افراد با رژيم غذايى غنى از ماهى و اسيد هاى چربDHA  و EPA  شيوع پايين سرطان پستان و روده بزرگ را نسبت به بقيه افراد دارند.^(54-52)

روان و امگا-3

افسردگی یکی از شایع‌ترین و ناتوان کننده‌ترین اختلالات روانپزشکی است که از نظر اقتصادی و اجتماعی هزینه‌های زیادی را بر دوش جامعه می‌گذارد. خلق افسرده، غمگینی، کاهش انرژی و ضعف عمومی، اختلال خواب، اختلال تغذیه، افکار پوچی، بیهودگی و بی‌ارزشی، افکار تکراری مرگ و اقدام به خودکشی از علائم این اختلال هستند.^{(12 و 13)} اخیراً محققان دریافته‌اند که بین متابولیسم غیرطبیعی اسیدهای چرب و افسردگی ارتباط معنی‌داری وجود دارد، بطوری که کاهش میزان اسید چرب غیر اشباع امگا-3 تأثیر بسزائی در ایجاد خلق افسرده، ایجاد دیدگاه منفی نسبت به زندگی و انجام رفتارهای تکانه‌ای و خودکشی داشته است.^(18-14) از آنجایی که داروهای ضد افسردگی روتین عوارض جانبی متعددی برای بیمار به دنبال دارند و از طرفی با توجه به مدارک مشهودی که دال بر تأثیر امگا-3 بر سروتونین مایع مغزی نخاعی⁽¹⁹⁾ و ارتباط کاهش سطح آن در غشاء سلولی و پلاسمای بیماران افسرده وجود دارد⁽²⁰⁾ و با عنایت به این که امگا-3 (روغن ماهی) داروی مطلوبی بوده که عارضه خاصی در استفاده آن ذکر نشده،^(18-16) لوگان نیز در تحقیقات خود به رابطه قوی بین افسردگی اساسی و کاهش اسید چرب امگا-3 اشاره نمود.⁽²¹⁾ نمتز و همکاران نیز افزودن درمان امگا-3 به داروهای ضد افسردگی را بر کاهش نمره مقیاس افسردگی هامیلتون مؤثر دانسته‌اند.⁽²²⁾ کلرمن و همکاران در تحقیقات خود افزایش افسردگی را با رژیم غذایی فقیر از امگا-3 مرتبط دانسته‌اند.⁽²³⁾ ادوارد تغییرات سطح اسید‌های چرب در رژیم را در بروز افسردگی مؤثر دانسته است.⁽²⁴⁾ پیت و همکاران 70 نفر بیماران (70-18 سال زن و مرد) تحت درمان با داروهای افسردگی را انتخاب كرده و در چهار گروه مساوی قرار دادند؛ یک گروه یک گرم امگا-3 همراه با سه کپسول پلاسبو، گروه دوم دو گرم امگا-3 و دو عدد کپسول پلاسبو، گروه سوم 4 گرم امگا-3 و گروه چهارم 4 عدد کپسول پلاسبو دریافت نمودند. گروه مصرف کننده یک گرم امگا-3 بهبودی قابل ملاحظه در افسردگی نشان دادند، در حالی که گروه مصرف کنده 4 گرم امگا-3 کمتر بهبود نشان دادند.⁽²⁵⁾ در مطالعه دیگری در سال 2006 مشخص شد افزایش ریسک خودکشی در افسردگی با کاهش سطح اسید‌های چرب غیر اشباع با زنجیره بلند در ارتباط است.⁽²⁶⁾ یکی از تأثیرات اسیدهای چرب امگا-3 که به تازگی کشف شده است، تأثیر آن روی بیماری‌های روان می‌باشد. علت اصلی آن که تحقیقات برای بررسی تأثیر اسیدهای چرب امگا-3 روی بیماران روان در حال افزایش است به این دلیل است که این دو اسید چرب به خصوص دوکزاهگزانوئیک اسید به میزان زیادی در ساختمان غشای نورون‌ها شرکت دارند⁽²⁸⁾ و کمبود این دو اسید چرب عملکرد هورمون‌های سروتونین و دوپامین را به هم می‌ریزد و اختلال در عملکرد این دو هورمون در بیماری‌های روان دیده شده است.⁽²⁸⁾ در بسیاری از مطالعات حیوانی تأثیر مفید اسیدهای چرب بر روی بیماری‌های روان تأیید شده است. امروزه تحقیقات زیادی در مورد تأثیر اسیدهای چرب امگا-3 بر روی بیماری‌های روان در انسان نیز در حال انجام است.⁽²⁹⁾ اختلال بیش فعالی یکی از عمومی‌ترین اختلالات شخصیتی در دوران کودکی است. شیوع بیش فعالی حدود 8 تا 10 درصد در کودکان سنین ابتدائی است.⁽³⁰⁾ علت این بیماری کاملاً ناشناخته است اما شواهد جدید نشان می‌دهد که ممکن است رژیم غذایی در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد. تحقیقات جدید نشان دهنده کاهش اسیدهای چرب امگا-3 در غشای گلبول‌های قرمز و سرم این کودکان است. ^(31،32) در یک مطالعه نشان داده شد که در اثر افزایش استرس اکسیداتیوی، کمبود اسیدهای چرب امگا-3 در غشای سلولی این کودکان ایجاد می‌شود. این یافته‌ها منجر به ایجاد فرضیه کمبود اسیدهای چرب امگا-3 در این کودکان شد.⁽³³⁾ به تدریج نتایج مطالعات در مورد تأثیر مفید اسیدهای چرب امگا-3 بر روی سایر بیماری‌های روان دیده شد و محققین تأثیر اسیدهای چرب امگا-3 را نیز بر روی بیماری بیش فعالی بررسی کردند. اولین تحقیق در مورد تأثیر اسیدهای چرب امگا-3 بر روی بیش فعالی توسط Joshi و همکاران انجام شد و از روغن بذر کتان به عنوان منبع اسید چرب امگا-3 استفاده کردند. این محققین اعلام کردند که اسید چرب امگا-3 باعث کاهش بیش فعالی در بزرگسالان بیش فعال می‌شود.⁽³⁴⁾ بعد از آن تحقیق دیگری توسط Fontani و همکاران انجام شد⁽³⁵⁾ و نشان داد که نقص توجه در بزرگسالان بیش فعال با کمک اسیدهای چرب امگا-3 کاهش می‌یابد. در مطالعه توسط Nemets و همکاران مکمل امگا-3 در دوز 2 گرم در روز برای مدت 4 هفته به 20 بیمار بستری داده شد و نتایج مطالعه آنها نشان داد که گــــــروه امگا-3 کاهش معنی‌داری در نمرات مقیاس HDRS (Hamilton Depression Rating Scale) به نسبت گروه دارونما داشت.⁽³⁶⁾ نتایج تحقیقات صفا و همکاران نشان می‌دهد که مکمل امگا-3 به همراه داروی ضد افسردگی فلووکسامین توانست در مقایسه با گروه تحت درمان فلووکسامین به تنهایی به طور معنی‌داری درکاهش میانگین نمره افسردگی و بهبود علائم افسردگی مؤثر باشد.⁽³⁷⁾

بحث و نتیجه گیری

نتايج بسياري از مطالعات از جمله فرانگوس و همکاران⁽⁴¹⁾ و کک و همکاران⁽⁴²⁾ نشان دهنده تأثير مثبت امگا-3 در بيماري افسردگى مى‌باشد. همچنين مطالعات نشان مى‌دهد که علائم ناشى از فقدان اسيد‌هاي چرب در کودکان داراىADHD  با شدت بيشتري بروز مى‌کند.⁽⁴³⁾ کورن، دياموند و گلدبرگ براي مصرف اسيدهاى چرب امگا-3 که باعث کاهش رشد سلول‌هاى سرطانى مى‌شود توصيه به مصرف روزانه را دارند.⁽⁴⁴⁾

 

:References

1. شگفتی‌های درمان با روغن ماهی، تألیف دکتر جوسف مارون، مترجمین دکتر امیرعباس ارشدی و دکتر مهسا دانایی، تهران، 89، انتشارات مهارت، ص33، ص37، ص40

2.Emken EA, Adlof RO, Gulley RM. Dietary linoleic acid influences desaturation and acylation of deuteriumlabeled linoleic and linolenic acids in young adult males. BiochimBiophysActa 1994; 1213(3): 277-88.

3. Peet M, Brind J, Ramchand CN, Shah S, Vankar GK. Two double-blind placebo-controlled pilot studies of

eicosapentaenoic acid in the treatment of schizophrenia. Schizophr Res 2001; 49(3): 243-51.

4. Simopoulos AP. Omega-3 fatty acids in health and disease and in growth and development. Am J ClinNutr1991;

54(3): 438-63.

5. von Schacky C. Omega-3 fatty acids and cardiovascular disease. CurrOpinClinNutrMetab Care 2004; 7(2): 131-6.

6.تغذیه و سرطان، تهران،84، انتشارات دنیای تغذیه.

7.Gogos C, eati, cancer 1998;82(2): 395 -402:3 auerLA.etai cancer Res, 2000; 60:5289-5295;Barber MD, etai , proc Nutt sac , 1998 ;57;-576;barber MD,J Nutt, 1999; 129:1120-1125.

8. Shapiro L, NotewNatr Pap, 1991:2(1)

9.پیشگیری از امراض، دکتر منوچهر جعفریان، انتشارات مؤلف،1387، تهران، صفحه 40

10. ماهنامه تخصصی در زمینه پزشکی و پیراپزشکی سال هفتم شماره 68، اردیبهشت 90، ص72
11. Mira B. MacLennan, etal. Mammary tumor develop mentis directly inhibited by lifelong n-3 Polyunsaturated fatty acid the journal of nutritional Biochemistry, 2013
12. SadockBJ,Sadock VA, Synopsisof psychiatry: Behavior Sciences/Clinical Psychiatry, 10^th Ed, /Williams & Wilkins Piladelphia, 2010; PP: 534-590.
13. Sadock BJ, Sadock VA, Synopsis of psychiatry: Behavior Sciences/Clinical Psychiatry, 10^th   Ed, /Williams & Wilkins Piladelphia ,2009;PP:1284-1377

14.Partiftt  K,Supplementary drugs and other substance , Marthindale , the comlete drug reference ,pharmaceutical press Company , London ,1999,PP:1590

15. Kasper S, Anghelescu IG,  Szegedi  A, DienelA,kieser  M, Placebo controlled continuation treatment  with  Hypericum  extract WS  5570 after recovery from  a mild  or moderate depressive episode. Wien  Med Wochenscher.2007;157(13-14):362-6

16.Grenyer BF, Crowe T, Meyer B, Owen  AJ, Grigonis –Deane  EM,caputi  P, Howe  PR, Fish oil supplementation in the treatment of  major  depression:  A randomised  double –blind  placebo-contorlled trial .ProgNeuropsychopharmacolBiol   Psychiatry. 2007 , 31(7):1393-6

17.Lin PY Su  KP, A meta –analytic review of double –blind, placebo-controlled trials of antidepressant efficacy of omega-3 fatty acids , JClin   Psychiatry. 2007,68(7):1056-61

18.sanchez-villegas  A,  Henriquez   P, Figueiras  A,  Ortuno  F,  Lahortiga   F, Martinez –Gonzalez ; long chain omega-3 fatty acids intake fish consumption and mental disorders in the  SUN  cohort study Eur J  Nutr.2007, 46(6):337-46

19.Leaf   A, Weber  PC:  A  new era  for the science of nutrition. Am J ClinNutr 1987, 45(5):1048-53

20. Logan Alan C , Omega -3 fatty acids and major despression:A primer for the mental health professional, 2004 ,Lipids Health Dis (3): 25.
21. Lesperance F, Frasure-Smith N, St-Andre E, Tureck G , LesperanceP,Wisniewski  SR,   The  Efficacy of Omega-3 Supplement for Major  Depression:A Randomized Controlled Trial ,Published online 2010 June 15, J  Clin Psychiatry.

22.Nemetes  B  ,Stahl  z,  Belmaker   RH: addition  of omega3 fatty acid to maintenance  medication  treatment  for recurrent  unipolar  despressive disorder  .Am J psychiatry , 2002 , 159 :447 –79.

23.kelerman  G. Weissman MM,  Increasing rates  of depression  .JAMA  1989 , 261:2229-35

24.Edwards  R,  PeetM,shay  J,Horrobin D: Omega-3 polyunsaturated fatty acid levels in the diet and in red blood cell membranes of depressed patients. J Affect  Disord 1998; 48:149-155

25.Peet M, Murphy  B, Shay  J,Horrobin D, Depletion of omega-3  fatty  acid levels in red blood cell  membranes of depressive patients   BiolPsychaitry  1998 ,1;43(5):315-9

26.Nemets  H, Nemets  B, Apter  A, Bracha Z, Belmaker  RH., Omega-3  treatment  of  childhood depression: a controlled , double-blind pilot study , Am  J  Psychiatry  , 2006; 163(6):1098-100

27. Elizabeth Sublette . M Hibbeln  JR  , Galfalvy  H  Oquendo  MA ,Mann  J omega-3 polyunsaturated  Essential Fatty  Acid Status  as  a Predictor  of Future  Suicide Risk  ,Am  J psychiatry  2006 , 163:1100-1102

28.Stahl SM. Essential Psychopharmcology: Neuroscsientific Basis  and Practical Applications. Cambridge, UK:Cambridge University Press; 2000

29.Carlezon WA, Mague  SD, Parow  AM, Stoll AL, Cohen  BM, Renshaw  PF . Antidepressant-like  effects of uridine and omega-3 fatty acids are potentiated by combined  treatment in rats. Biol Psychiatry 2005; 57(4):343-50

30. Szamtmari P .The Validate of autistic spectrum disorders: a literature review. J Autism DevDisord 1992; 22(4)583-600

31.Richardson   AJ  Puri  BK The potential  role  of fatty acids in attention-deficit/hyperactivity disorder.ProstaglandinsLeukotEssent  Fatty Acids 2000; 63(1-2): 79-78.

32.Richardson  AJ, Ross MA. Fatty acid metabolism  in neurodevelopmental  disorder; a new perspective on  assocaitions  between  attention-deficit/hyperactivity disorder, dyslexia, dyspraxia and the  autistic spectrum.

33.Ross BM, McKenzie  I, Glen I, Bennet CP . Increased levels  of ethane, a non-insvasive maker of  n-3 fatty acid oxidation, in  breath of children  with  attention  deficit hyperactivity disorder.NutrNeurosci 2003; 6(5): 227-81

34.Joshi K, Lad  S, Kale M, Patwardhan B, Mahadiak SP , Patni B,  et al.Supplementation with  flax oil and vitamin  C improves the  outcome of Attention  Deficit Hyperactivity Dis order  (ADHD). Prostaglandins LeukotEssent Fatty  Acids 2006; 74(1): 17-21.

35.Fontani G, Corradeschi F, Felici A, Alfatti  F, Migliorini  S, Lodi L,  Cognitive  and physiological effects of omega-3 polyunsturated fatty acid supplementation in healthy subject. Eur J Clin Invest 2005; 35(11); 691-9.

36.Nemets B, Stahl Z, Belmaker RH. Addition of omega-3 fatty  acid to maintenance medication  treatment  for recurrent unipolar depreesive disorder. Am J Psychiatry 2002; 159(3)447-9.

37.صفا میترا، ساکی ماندانا، ابراهیم‌زاده فرزاد، دلفان بهرام: بررسی تأثیر امگا-3 و فلووکسامین در بهبودی بیماران 2 قطبی نوع اول مراجعه کننده به درمانگاه تخصصی به اعصاب و روان، یافته، دوره 12، شماره4، زمستان 89، مسلسل 46، ص 35-29.

38.Rose DP. Dietary  fatty acids and  prevention of hormone –responsive cancer.ProcSocExpBiol Med 1997 ;216(2):224-33

39. Simon JA, Chen YH, Bent S. The relation of alpha-linolenic acid to the risk of prostate cancer: a systematic review and meta-analysis. Am J ClinNutr 2009;89(5): 348-80

40.Christensen JH, Fardin K, Barber N, PoulsenJ.Prostate tissue and leukocyte  levels of n-3 polyunsaturated fatty acid in men with benign prostate hyperplasia or prostate cancer. BJU Int 2006; 97(2): 270-3

41.Frangous S, Lewis M,McCrone P,Efficacy of Ethyl eicosapentaenoic acid, in bipolar depression :randomised doubel blind placebo controlled study. Br J psychiatry 2006,188:46-50

42.Keck PE,Mintz J,McElroy SL,Freeman MP,Suppes T,Frey MA,&etal,Doule blind,randomized,placebo controlled trials of ethyl eicosapentanoate in the treatment of bipolar depression and rapid cycling bipolar disorder. Bio Psychiatry 2006,60(9):1020-2

43.شگفتی‌های درمان با روغن ماهی، تألیف دکتر جوسف مارون، مترجمین دکتر امیرعباس ارشدی و دکتر مهسا دانایی، تهران، 89، انتشارات مهارت. ص 108

44.Difinitire Gaide to cancer, 1997,future Medicine Publishing inc Tiburan,Kalifornien,USA.

45.Cheng WC, chapkin RS,Lupton JR.Predictire value of Proliferation differentiation and apoptosis intermediate Markers for colon tumoringenesis.carcinogenesis 1997;(8):721-730.

46.Davidson LA,Lupton JR,Jiong YH,et al.carcinogen and dietory lipid regulate ras expression and localization in rat colon without offecting farne sylation kinetics.carcinogenesis 1999;20:785-791.

47.Davidson LA,Nguyen DV,Hokanson RM,et al ohemopreveventive n-3 polyun saturated fatty acids reprogram genetic signatures during colon cancer initiation and progression in the rat.cancer Res 2004;64:6797-6804.

48. Ross JA, et al.: Eicosapentaenoic acid perturbs signalling via the NFkappaB transcriptional pathway in pancreatic tumour cells. Int J Oncol 23, 1733–1738, 2003.
49. Hawkins RA, Sangster K, and Arends MJ: Apoptotic death of pancreatic cancer cells induced by polyunsaturated fatty acids varies with double bond number and involves an oxidative mechanism. J Pathol 185, 61–70, 1998.
50. Lai PB, et al.: Cell cycle arrest and induction of apoptosis in pancreatic

cancer cells exposed to eicosapentaenoic acid in vitro. Br J Cancer

74, 1375–ز1383, 1996

51.Willett WC,etal :Relation of Meat fat,and fiber in take to the risk of colon cancer in a prospective study among woman.N Eng I J Med 323 ;1664-1672,1990.

52.Kaizer L,Boyd NF,kriukov V,Tritchler DL,fish consumption and breast cancer risk:an ecological study.Nutt cacer 1989;12:61-68.

53.Caygill CPJ,Hill MJ.Fish,n-3 fatty:acids and human colorectal and breast cancer. Eur J cancer prev 1995;329-332.

54..caygill CPJ,charlett A,Hill MJ.fat, fish oil and cancer BrJ cance

برای دریافت فایل pdf بر روی لینک زیر کلیک کنید