میکوزهای پوستی

بخش پنجم

دکتر محمد قهری

www.ghahri.ir

ویژگی‌های گونه‌های مهم درماتوفیت‌ها (ادامه)

تریکوفیتون منتاگروفیتس

تریکوفیتون منتاگروفیتس دارای دو فرم مشخص آنتروپوفیلیک و زوفیلیک است.

Trichophytonmentagrophytes var interdigitale آنتروپوفیلیک و T. mentagrophytes var mentagrophytes واریته‌ی حیوان‌دوست است. تلومورف‌ها عبارتند از Arthrodermavanbreuseghemii و Arthrodermabenhamiae.

لزیون‌های پوسته‌دار وزیکولی همراه با اگزودای سروز در کف پا ناشی از تریکوفیتون اینتردیجیتال

مشخصات کلنی

کلنی‌ها بر روی محیط سابورو دکستروز آگار رشد سریعی دارند و به رنگ زرد مایل به سفید و به شکل دیسک و حالت پودری هستند. برآمدگی کوچکی در مرکز کلنی مشاهده می‌شود و حاشیه‌ی کلنی در واریته‌ی منتاگروفیتس دارای لبه‌ی اره مانند یا دندانه‌دار است. در کشت‌های بعدی (subculture) کلنی‌ها پلی‌مرفیک می‌شوند در حالی که در استرین‌های واریته‌ی اینتردیجیتال از ابتدا کرک‌ها یا پرزهای سفید وجود دارند و کلنی به شکل دیسک است. پشت کلنی سفید مایل به زرد کمرنگ است.

تریکوفیتون منتاگروفیتس در محیط PDA در دمای 25 درجه بعد از 21 روز

تریکوفیتون منتاگروفیتس

تریکوفیتون اینتردیجیتال

مشخصات میکروسکپی

در استرین‌های پودری تعداد بسیار زیاد ماکروکونیدی و میکروکونیدی دیده می‌شود، اما در استرین‌های پرزدار تعداد آن‌ها کم است. ماکروکونیدی‌ها به شکل سوسیس (allantoid) هستند و بین ۲ تا ۵ سلول دارند. میکروکونیدی‌ها کروی یا شبه کروی شکل هستند و به‌صورت منفرد یا غالباً به‌صورت خوشه‌هایی شبیه به انگور رشد می‌کنند. ارگان اسپیرال در استرین‌های پودری معمولاً دیده می‌شود.

اسپیرال در تریکوفیتون منتاگروفیتس

کویل و میکروکونیدی و ماکروکونیدی‌های فراوان در تریکوفیتون اینتردیجیتال

در لوله‌های سمت چپ استرین گرانولار یا پودری بر روی محیط حاوی کازئین و در لوله‌های سمت راست استرین کرکی و پرزی بر روی آگار محتوی کازئین و تیامین کشت داده شده است

تست‌های فیزیولوژیک

تولید رنگدانه‌ی قرمز در محیط کورن میل آگار منفی است و تست اوره‌آز و تست سوراخ کردن مو مثبت می‌باشد.

تریکوفیتون وروکوزوم

این گونه‌ی زوفیلیک عامل کچلی در گاو و گوسفند است و از این طریق به انسان نیز منتقل می‌شود. فرم تلومورف شناخته نشده است.

مشخصات کلنی

کلنی‌ها رشد بی‌نهایت کندی دارند و معمولاً بر روی محیط سابورو دکستروز آگار نمی‌توان آن را به‌راحتی جدا کرد. هنگامی‌که حضور این درماتوفیت مورد تردید قرار می‌گیرد، یک محیط کشت غنی مثل BHI Agar که حاوی 0/1 درصد تیامین است باید مورد استفاده قرار گیرد و محیط کشت در دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد انکوبه شود. کلنی‌ها در ابتدا سفید هستند و سپس به رنگ زرد، قهوه‌ای کمرنگ، یا قهوه‌ای درمی‌آیند و حالت مومی (waxy) و مرطوب دارند. مرکز کلنی برآمدگی‌های کوچک (toruli) و چین‌های نامنظم دارد. هایفی‌ها به‌صورت قابل‌توجهی به داخل آگار محیط کشت رشد می‌کنند. پشت کلنی به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای کمرنگ است.

کلنی تریکوفیتون وروکوزوم با رشد بسیار کند

کلنی تریکوفیتون وروکوزوم بر روی محیط BHI (۱% دکستروز) در دمای ۲۵ درجه بعد از ۳۵ روز

مشخصات میکروسکپی

در صورت رشد در محیط سابورو دکستروز آگار، هایفی‌های منشعب و نامنظم ایجاد می‌کند و دارای کلامیدوکونیدی است. در محیط‌های کشت غنی‌شده با تیامین، ماکروکونیدی‌ها و میکروکونیدی‌ها ظاهر می‌شوند. ماکروکونیدی‌ها بین ۳ تا ۷ سلول دارند و نوک آن‌ها به شکل کاردک یا قاشقک (spatulate) گرد شده و یا به شکل دوک یا ماسوره (spindle) درآمده است. بعد از ۱۰ روز، آرتروکونیدی‌ها ایجاد می‌شوند. میکروکونیدی‌ها منفرد هستند و به شکل کاردک و یا گلابی شکل می‌باشند.

ماکروکونیدی تریکوفیتون وروکوزوم به شکل لوبیای سبز یا دم موش

میکروکونیدی‌های چماقی یا گلابی شکل

زنجیره‌های کلامیدوکونیدی و وزیکول‌های موجود در نوک سلول‌های هایفی، مشخصه‌ی تریکوفیتون وروکوزوم هستند

تست‌های فیزیولوژیک

این گونه برای رشد به تیامین و اینوزیتول نیاز دارد.

کچلی سر مربوط به تریکوفیتون وروکوزوم

کچلی سر(اکتوتریکس) مربوط به تریکوفیتون وروکوزوم

تریکوفیتون ویولاسئوم

یک گونه‌ی آنتروپوفیلیک است. فرم تلومورف شناخته نشده است.

مشخصات کلنی

کلنی‌ها بر روی محیط سابورودکستروز آگار به آهستگی رشد می‌کنند، اما در دمای ۳۷ درجه سریع‌تر از ۲۵ درجه رشد می‌کنند. در ابتدا کلنی‌ها مرطوب، مومی و زرد رنگ هستند اما بعداً مرکز کلنی چین‌های نامنظم و یک رنگ شاخص ارغوانی پیدا می‌کنند. پشت کلنی نیز ارغوانی و رشد هایفی به داخل آگار محیط کشت دیده می‌شود. بعضی استرین‌ها رنگ ارغوانی را نشان نمی‌دهند.

تریکوفیتون ویولاسئوم بر روی محیط BHI (1% دکستروز) بعد از 35 روز در دمای 25 درجه سانتی‌گراد

مشخصات میکروسکپی

کنیدی‌ها معمولاً تشکیل نمی‌شوند اما هایفی‌های نامنظم و منشعب، آرتروکونیدی و کلامیدوکونیدی مابین سلول‌های هایفی (intercalary) و یا به‌صورت انتهایی (terminal) و یا هردو شکل قابل مشاهده هستند. در محیط کشت غنی‌شده با تیامین، میکروکونیدی‌ها و بندرت ماکروکونیدی‌ها ۲ تا ۳ ماه بعد ایجاد می‌شوند. میکروکونیدی‌ها به‌صورت منفرد ایجاد شده و به شکل قاشقک یا کاردک دیده می‌شوند. ماکروکونیدی‌ها آلانتویید یعنی سوسیسی شکل هستند و ۲ تا ۵ سلول دارند.